Mavzu : “Bolalarni maktabga tayyorlash” fanining maqsad va vazifalari. Talaba: mt 401-guruh talabasi Tojiqulova Kamola

Ma vzu: Aplikash haqida tushunch

Reja:

• 
  Applikatsiya haqida tushuncha.
  
• 
  Applikatsiya xalq amaliy san’ati sifatida.
  
• 
  Applikatsiya turlari.
  

► Applikatsiya xalq amaliy san’atida
keng o’rin tutadi. Applikatsiya
so’zining ma’nosi, qirqib olib
yopishtirish demakdir. Bu usulda
qog’oz, mato, charm, somon,
quritilgan o’simliklar, urug’lar,
tashlandiq narsalar, simlar, i foydalanib har xil ishlarni b mumkin.
► Applikatsiya — badiiy asarlar yaratishning eng sodda va oson usulidir, bunda tasvirning asosi saqlanadi. Bu applikatsiyadan faqat bezash maqsadlaridagina ko’rgazmali qurollar, turli o’yinlar uchun qo’llanmalar, o’yinchoqlar, bayroqlar, sovg’alar, devoriy gazetalar, stendlar, ko’rgazmalar va kostumlarni tayyorlashgina emas, balki kartina, panno, naqshlar va shu kabilarni yaratishda ham keng foydalanish mumkin. Applikatsiya bundan 2500 yil muqaddam ko’chmanchi xalqlarda paydo bo’lgan.

► Bu ishda ular teri-mo’yna, namatdan foydalanishgan. Applikatsiya turli xalqlarda turli materiallardan tayyorlangan. Bu ishda ular teri-mo’yna, namatdan foydalanishgan. Masalan, yoqutlar applikatsiya ishida po’stloqdan foydalanishgan, bo’yalgan po’stloqdan qilingan applikatsiyalar bilan ular o’tovlarini bezashgan.

► Xanti-mansi, evenk va boshqa shimol xalqlari applikatsiyada teri, sukno, mo’yna ishlatishgan. Qozoq, qalmoq, osetin, buryat va boshqa xalqlar applikatsiyadan milliy kiyim, uy-ro’zg’or predmetlarini bezashda foydalanishgan. Gazlamadan applikatsiya materiali sifatida ancha keyinroq foydalanila boshlandi. Gazlama parchalarini fon xizmatini o’tovchi materialga tikib naqsh yaratilgan. Gazlamadan yasalgan applikatsiya bilan kiyim-bosh, uy-ro’zg’or predmetlari bezatilgan.

• 
  Hozirgi kunda applikatsiya har bir xalq san’atida juda keng tarqalgandir. Applikatsiyaning eng yosh turi flaristikadir. 1960-yilda dunyoda birinchi flaris rassomlar jamiyati tashkil etildi.
  
• 
  Applikatsiya bilan shug’ullanish bolalar dunyoqarashini uyg’un rivojlantirishda katta ahamiyatga ega. Applikatsiya ijodni rivojlan-tirishga yordam beradi, fantaziyani boyitadi, kuzatuvchanlik, diqqat va tasavvurni faollashtiradi, irodani tarbiyalaydi, qo’l mehnati, shaklni his qilish, chamalash va rangni sezish qobiliyatini o’stiradi.
  

► Kleyster surilganda qog’oz uni shimishini, qog’oz tolalarining ko’ndalangiga uzunligidan ko’proq kengayishini ham unutmaslik kerak. Agarda qog’oz kleyster surilgan zahotiyoq yehmlansa, davom etayotgan shimish va kengayish jarayonida qog’ozda g’ijimlar, izlar paydo bo’ladi. Shuning uchun kleysterda surilgan qog’oz bir oz vaqt yopishtirilmay turishi kerak. Qog’ozning yaltiraydigan marmar, bosma gul tushirilgan, baxmal, kumush-bronza rasm solish va chizmachilik navlari applikatsiya uchun yaroqlidir.

► Applikatsiya qilish usuli bilan guruh xonalari, mehmonxona, oshxonalar, bolalar ayvonchalari bezatiladi. Bolalar bog’chasida kichik gurahdan boshlab applikatsiya mashg’ulotlari olib boriladi. Kichik guruxdan tayyor qirqilgan shakl beriladi. O’rta gurahdan, boshlab bolalarga qaychi beriladi va ishlash mustaqil olib boriladi. Applikatsiyada qog’oz asosiy rolni bajaradi. Applikatsiya ishini bajarishda har xil yelim ishlatilavermaydi.

► Yelimni uy sharoitida arzon va oson usulda tayyorlash mumkin. Bu yelim kleystr deb ataladi. U kraxmaldan quyidagicha tayyorlanadi: bir choy qoshiq kraxmal 5 choy qoshiq sovuq suvda aralashtirilib olinadi, so’ng yarim stakan suv soiib past olovda qaynaguncha kovlab turiladi, qaynashga yaqin olovdan olinadi va sovitiladi, so’ngra ishlatiladi. Applikatsiya ishini bajarish uchun tayyorgarlik ko’rish lozim. Bu quyidagicha bajariladi: syujet tanlash; xomaki chizma; rangli qog’ozlami ■tayyorlash; fon tanlash.
► Bu quyidagicha bajariladi: syujet tanlash; xomaki chizma; rangli qog’ozlami tayyorlash; fon tanlash.Applikatsiya ishining ish qurollari: qaychi, yelim, kalka, pichoqcha, chizg’ich, o’chirg’ich, qora qalam, mo’yqalam, kopi-rovka, flomasterlardan iborat. Applikatsiya ishlari oddiydan tortib mazmunli, kantii, dekorativ, qo’lda yirtish orqali mozaika usulida tabiat materiallaridan (barg, urug’, danak, piyoz po’sti, shisha siniqlari tashlandiq simlar va iplar) ham bajariladi. Applikatsiya qilishda oddiy va murakkab qirqish usulidan foydaniladi.

•