Mavzu : Korxonada ish vaqtidan foydalanish tahlili. Reja. Kirish

Ko‘rsatkichlar	Biznesreja bo‘yicha	Haqiqatda	Rejaning bajarilishi, %
Farqi (+,-)
Mutlaq, kishi	Nisbiy, %
1. Bo‘yoq tayyorlovchilar	240	245	102,08	+5	+2,08
2. Rang tanlovchilar	98	97	98,97	-1	-1,03
3. Bo‘yoq qoruvchilar	56	58	103,57	+2	+3,57
4. Chilangarlar	28	25	89,28	-3	-10,72
5. Boshqa toifadagi ishchilar	183	174	95,08	-9	-4,82
Jami:	605	599	99,01	-6	-0,99

Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, biz tahlil qilayotgan xo‘jalik subyektida o‘rganilayotgan davrda jami ishchilar soni biznes-rejada belgilanganiga nisbatan 6 kishiga kamaygan. Ishchilar sonining kamayishiga asosan chilangarlarning 3 kishiga va boshqa toifadagi ishchilarning 9 kishiga kamayganligi sabab bo‘lgan. Korxonadagi ishchilarning asosiy salmog‘ini bo‘yoq tayyorlovchilar, rang tanlovchilar va boshqa toifa ishchilari tashkil etgan. Korxona asosiy kasbdagi ishchilar bilan 99,01 foizga ta’minlangan. Bo‘yoq tayyorlovchilar, bo‘yoq qoruvchilar kasbidagi ishchilar rejaga nisbatan ortiqcha bo‘lgan holda qolgan kasbdagilar kamaygan. Bunday holatni bo‘lishi ishlab chiqarishni normal tashkil etishga to‘sqinlik qiladi, natijada belgilangan ish vaqtidan ortiqcha mehnat sarf qilinishiga va ish haqi fondidan ortiqcha sarfga yo‘l qo‘yilishiga olib keladi. Ishlab chiqarish natijasi, mehnat unumdorligi ishchining mehnat stajiga ham bog‘liq. Tahlil etishda uzluksiz mehnat staji (1-yilgacha, 1-5 yil; 5-10; 10-15; 15-20; 20-25; 25 yildan ortiq)ni jami ishchilar sonida tutgan ulushi aniqlanadi va tegishli xulosa qilinadi.

3. 
   Ishchilarni ish vaqtidan foydalanishi tahlili va uning o‘zgarish sabablari .
   

Mahsulot ishlab chiqarish hajmi ishni tashkil etish va mehnat resurslarining ish vaqtidan foydalanish ko‘rsatkichlariga ham ko‘p jihatdan bog‘liq. Ishchilarni ish vaqti fondi ishchining yil davomida ishlagan kishi-kunlari va kishi-soatlari ko‘rinishida hisobotlarda ifodalanadi. Ish vaqtidan foydalanishni tahlil etish uchun ishchilar tomonidan ishlangan jami kishi-kunlari va kishi-soatlari rejasi bilan taqqoslanib ish vaqtini yo‘qotilishi va uni o‘zgarish sabablari aniqlanadi. Tahlil jarayonida ish vaqti fondidan to‘liq foydalanmaslik sabablari atroflicha o‘rganilmog‘i lozim. Ish vaqtidan foydalanishni tahlil etishda quyidagi ko‘rsatkichlarni qo‘shimcha aniqlash lozim.

1. 
   Bir ishchini yil davomida ishlagan kishi-kunlari.
   
2. 
   Ish kuni davomiyligi.
   

Ishchilarning ish vaqti fondiga (IVF) quyidagi omillar ta’sir etadi: