Mavzu : Tabiiy ofatlarda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish

Mavzu: Birinchi tibbiy yordamning ahamiyati va uni bajarishning umumiy qoidalari

Mamlakatimiz fuqaro himoyasi aholini, moddiy boyliklarni, halq xo’jalik obektlarini yadro, himiyaviy, bakteriologik va boshqa turdagi qurollardan himoya qilish maqsadida tinchlik davri va harbiy holatlarda amalga oshiriladigan umumdavlat mudofaa tadbirlari sistemasidan iboratdir. Bunda ayni vaqtda tibbiy xizmatga alohida e’tibor beriladi. Fuqaro himoyasi tibbiy xizmatining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

Fuqaro himoyasi tibbiy xizmati (FHTX) tinchlik davridagi sog’liqni saqlash organlari va muassasalarining bazasida, bularning qaysi idoraga qarashli bo’lishidan qat’i nazar, territoriya-ishlab chiqarish prinsipiga muvofiq tuziladi.

Shikastlangan odamlar va kasallarga barcha turdagi tibbiy yordamini o’z vaqtida ko’rsatish, salomatlikni mumkin qadar tezroq tiklash va mehnatga qaytarish maqsadida ularni davolash;
aholi orasida ommaviy yuqumli kasalliklar paydo bo’lishi va tarqalishining oldini olish;

Fuqaro himoyasi tibbiy xizmati (FHTX) tinchlik davridagi sog’liqni saqlash organlari va muassasalarining bazasida, bularning qaysi idoraga qarashli bo’lishidan qat’i nazar, territoriya-ishlab chiqarish prinsipiga muvofiq tuziladi.

Tegishli sog’liqni saqlash organlarining rahbarlari: Respublika sog’liqni saqlash vazirlari, viloyatlar, shaharlar va tumanlar sog’liqni saqlash bo’limlarining mudirlari, qishloq joylarda markaziy tuman kasalxonalarining bosh vrachlari, poliklinikalar hamda xalq xo’jaligi obektlaridagi medisina-sanitariya qismlarining bosh vrachlari fuqaro himoyasi tibbiy xizmatining boshliqlari bo’lib hisoblanadi.

Tegishli sog’liqni saqlash organlarining rahbarlari: Respublika sog’liqni saqlash vazirlari, viloyatlar, shaharlar va tumanlar sog’liqni saqlash bo’limlarining mudirlari, qishloq joylarda markaziy tuman kasalxonalarining bosh vrachlari, poliklinikalar hamda xalq xo’jaligi obektlaridagi medisina-sanitariya qismlarining bosh vrachlari fuqaro himoyasi tibbiy xizmatining boshliqlari bo’lib hisoblanadi.

Medisina kuchlari va vositalari rahbarlik qilib borish uchun boshliqlar huzurida tibbiy xizmat shtablari tuziladi, bu shtablar tarkibiga sog’liqni saqlashning rahbar xodimlari kiradi. Fuqaro mudofaasi tibbiy xizmatining hamma kuch va vositalari dushman tomonidan yalpi qirg’in keltiradigan harqanday turdagi qurol va boshqa hujum vositalari qo’llanilganida aholiga tibbiy yordam berishni uyushtirishga mo’ljallangan bo’lib, bular tinchlik vaqtida tayyorlab boriladi.

Mana shu vazifalarni hal qilish uchun (FHTX) harbiylashtirilmagan medisina tuzilmalarini va medisina muassasalarini ishga tayyorlab boradi, shuningdek tinchlik vaqtida mavjud bo’lgan davolash, profilaktika va sanitariya- epidemiologiya muassasalaridan alohida sharoitlarda foydalanishni rejalashtiradi.

Mana shu vazifalarni hal qilish uchun (FHTX) harbiylashtirilmagan medisina tuzilmalarini va medisina muassasalarini ishga tayyorlab boradi, shuningdek tinchlik vaqtida mavjud bo’lgan davolash, profilaktika va sanitariya- epidemiologiya muassasalaridan alohida sharoitlarda foydalanishni rejalashtiradi.

 

Boshliq va sanpostchilardan iborat sanitariya posti (SP); sanitariya drujinasi, buning tarkibiga quyidagilar kiradi: drujina komandiri, siyosiy rahbar, aloqachi, sandrujinachilar; tinchlik vaqtida davolash profilaktika muassasasi bazasida tashkil etiladigan birinchi medisina yordami otryadi; tinchlik vaqtida mavjud bo’lgan sanitariya-epidemiologiya stansiyalari bazasida tuziladigan epidemiyaga qarshi ko’chma otryad.

Fuqaro himoyasi harbiylashtirilmagan tibbiy tuzilmalariga quyidagilar kiradi.

Sanitariya drujinalari va sanitariya postlari tinchlik vaqtida tabiiy ofatlar, avariyalar va falokatlar ro’y bergan tumanlarda, urush mahalida yalpi zararlanish o’choqlarida shikastlangan kishilar va kasallarga birinchi tibbiy yordamini berish uchun mo’ljallangan.

Ommabiy yuqimli kasalliklar paydo bo’lib qolgan paytda bular sog’liqni saqlash organlariga yordam berish uchun ham jalb etiladi. Bundan tashqari, sanitariya drujinalarining bir qismi fuqaro mudofaasining harbiylashtirilmagan boshqa tuzilmalari tarkibiga otryadlari hamda komandalariga qo’shiladi, shuningdek, kasalxona bazalarining davolash muassasalaridagi ishlariga jalb etiladi.

 Sanitariya postlari va sanitariya drujinalari sanoat korxonalari, transport, xo’jaliklar, muassasalar va o’quv yurtlarida tuziladi. Bularga maxsus dastur bo’yicha o’qitilgan aholi jalb etiladi. Birinchi medisina yordami ko’rsatish uchun sanitariya drujinalari va sanitariya postlari amaldagi tabelga muvofiq kerakli jihoz va vositalar bilan ta’minlanadi. Tinchlik paytida sanitariya postlari korxona va muassasalarda salomatlik burchaklarini barpo etadi. Birinchi medisina yordami ko’rsatish uchun aptechka trayyorlab qo’yadi. Har bir sanitary drujinachi maxsus medisina vositalari joylab qo’yilgan sanitariya sumkasi bilan ta’minlanadi.

Adabiyotlar:

1. Zavyalоva V.N. Grajdanskaya оbоrоna. – Mоskva. – 1989.

2. Mamatov I.I. Harbiy toksikologiya va tibbiy muh’ofaza. - 1997.

3. Artamоnоv V.I. Vоеnnaya tоksikоlоgiya i zashita оt yadеrnоgо i himichеskоgо оrujiya. - 1988.

4. Balеnkо Е.D. Lеksi pо grandanskоy оbоrоnе. – Mоskva. - 1969.

5. Pirkо A.V., Vоrоbyov F.M. Оrujiе massоvоgо pоrajеniya i spоsоbi zashiti оt nеgо. - Mоskva. – 1989.