Mavzu №1 Fiziologiya faniga kirish Reja: Fiziologiya fanining predmeti va vazifalari

Vitamin N (lipoin yoki tioktovin kislota) o’sish omili sifatida 1951 yilda kashf etilgan. Barcha o‘simliklar va hayvonlar organizmlarida lipoillizinlar shaklida mavjud. Vitamin N tibbiyotda lipidlar almashinuviga, jigar kasallik (sirroz, Botkin kasalligi) larida, qand diabetida, aterosklerozlarda ishlatiladi. Biokimyo nuqtayi nazaridan vitamin N fosforlanish, oksidlanish va araxidon kislotasining prostoglandinlarga
Vitamin Q (ubixihon) 1957 yilda R.Morton va Ғ.Кгеупа tomonidan o‘rganilgan bo‘lib, luzilishi keyinchalik K.A.Folkers tomonidan aniqlangan. Bu birikmalar o‘simlik, hayvon va mikroorganizmlarda mavjud («ubikvist» -hamma: joyda) bo‘lib, hujayralar membranasi, mikrosomalar, yadro va Goldji apparati uchun zaruriy omil hisoblanadi. Vitamin Q hayvonlarning nafas olishida, o’simliklarning fotosintezida va hujayra membranasida fosforlanish jarayonida faol qatnashadi. Ubixinonlar odam organizmida kerakli miqdorda sintezlanadi, biroq bolalarda oqsil va energiya yetishmasligi natijasida paydo bo‘ladigan anemiya va suyak ko’migida bo‘ladigan o‘zgarishlar paytida uning yetishmasligi namoyon bo‘ladi va bu holatlarda vitamin Q ning organizmga kiritilishi bu og‘ir kasallikni oldini oladi. Ubixinonlar embrionning rivojlanishida eng muhim modda hisoblanadi, chunki eritrotsitlarning hosil bo‘lishida qatnashadi va shu sababli distrofiya va tomir-yurak kasalliklarda yurak miokardi mitoxondriyasini stimulatsiya qilish uchun tibbiyotda ishlatiladi. Ayni holda odam organizmida гак kasalligi natijasida vitamin Q ni konsentratsiyasi oshadi, shu sababli bu vaqtda antrasiklin antibiotiki bilan terapiya o‘tkazish uning klassik Q-antivitaminiga o‘xshab ta’sir yetkazishini kuzatish mumkin.
Vitamin U - (iot «uicus»-yara) metilmetionin 1953 yilda me da va ichak уага kasal bo’lgan odamlar uchun karam shirasidan ajratib olingan mahsulot orqali davolash yo‘li bilan aniqlangan. Bu omil pomidor, sut, shpinat, petrushkada ko‘p miqdorda bo’ladi. Наг kuni bu o‘tlardan tayyor qilingan shpinat 250-300 mg iste’mol qilgan kasalning me’da va ichagi tuzalib ketadi degan ilmiy g‘oyalar mavjud. Fikrimizga, bu vitaminning ta’sir etish mexanizmi gistaminning detoksikatsiyasi, tiamin va xolin almashinuvining kuchayishi bilan bog’liq bo’lsa kerak.