Mavzu №2 tug'ma va orttirilgan immunitet

Ortirilgan immunitet - faol va passiv bo'lishi mumkin. Faol immunitet faol reaktsiya tufayli, immunitet tizimining ushbu antigen bilan to'qnashish jarayonida faol ishtirok etishi (masalan, emlashdan keyingi, infektsiyadan keyingi immunitet) va passiv immunitet antigendan himoya qilishni ta'minlaydigan tayyor immunoreagentlar kiritilishi natijasida hosil bo'ladi. Bunday immunoreagentlar orasida antitanalar, ya'ni maxsus immunoglobulinlar va immun zardob, shuningdek immunitetli limfositlar mavjud. Immunoglobulinlar passiv immunizasiya uchun, shuningdek ko'plab infektsiyalar (difteriya, botulizm, quturish, qizamiq va boshqalar) uchun o'ziga xos davolashda keng qo'llaniladi. Yangi tug'ilgan chaqaloqlarda passiv immunitet immunoglobulinlar tomonidan yaratiladi, bunda embrion ichidan antitanalarning onadan bolaga o'tishi , bola hayotining birinchi oylarida ko'plab bolalar infeksiyalaridan himoyalanishda muhim rol o'ynaydi.
Immunitetning shakllanishida immunitet tizimining hujayralari va gumoral omillar ishtirok etganligi sababli, immunitet reaktsiyasining tarkibiy qismlaridan qaysi biri antigendan himoya qilishni shakllantirishda yetakchi ro’l o'ynashiga qarab faol immunitetni farqlash odat tusiga kiradi. Shu munosabat bilan gumoral va hujayraviy immuntetni ajrata olish zarur.
T-killerli limfositlar, T-limfositlar immunitetda yetakchi ro’l o'ynaganda, hujayrali immunitetning misoli fagosit xujayralar xisoblanib, toksik infektsiyalarda immunitet (qoqshol, botulizm, difteriya) asosan antitanalar (antitoksinlar) tufayli; sil kasalligida asosiy antitanalar ishtirokida immunokomponent hujayralar (limfositlar, fagositlar) asosiy ro’l o'ynaydi; ba'zi virusli infektsiyalarda (chechak, qizamiq va boshqalar), antitanalar, shuningdek immunitet tizimining hujayralari himoyada muhim ro’l o'ynaydi.
Yuqumli va yuqumli bo'lmagan patologiya va immunologiyada antigenning tabiati va xususiyatlariga qarab immunitetning tabiatini aniqlash uchun quyidagi terminologiya qo'llaniladi: antitoksik, protivovirusli, protivogribo’kli, protivobakterial, transplantasion, protivoopuxoleviy va boshqa immunitet turlari va nihoyat, immunitet holatini, ya'ni faol immunitetni, yo'qligida yoki faqat organizmda antigen borligida saqlab qolish mumkin. Birinchi holda, antigen tetik omil ro’lini o'ynaydi, immunitet esa tozalanish deb ataladi. Ikkinchi holda, immunitet tozalanmagan xolda davolanadi. Yuqori aktivlikka ega bo'lgan immunitetning misoli - o'ldirilgan vaktsinalarni qabul qilish bilan emlashdan keyingi immunitet va tanadagi sil mikobakteriyalari mavjud bo'lganda saqlanadigan immunitetga aytilsa aktivligi past immunitet esa bu antigenlaga qarshi anitanalarning yo'qligi xisoblanadi.