Mavzu №2 tug'ma va orttirilgan immunitet

T-qotillar (sitotoksik) muayyan infektsiyalangan yoki anormal (masalan, o'sma) hujayralarga biriktiriladi. T-killer bu hujayralarni yo'q qiladi, hujayra membranasida teshiklarni hosil qiladi va fermentlarni ichkariga kiritadi.
T-xujayralari yordamchilari immun tizimining boshqa hujayralariga yordam beradi. Ba'zi t-yordamchi hujayralar B-hujayralariga begona antigenlarga qarshi antikorlar ishlab chiqarishga yordam beradi. Boshqalar esa, infektsiyalangan yoki anormal hujayralarni o'ldirish yoki makrofaglarni faollashtirishga yordam berish uchun qotil t hujayralarini faollashtirishga yordam beradi, bu esa ularga infektsiyalangan yoki g'ayritabiiy hujayralarni yanada samarali qabul qilish imkonini beradi.
T-supressor hujayralari (regulyator) immunitetni tugatishga yordam beradigan yoki ba'zan ba'zi patogen reaktsiyalarning paydo bo'lishiga yo'l qo'yadigan moddalarni ishlab chiqaradi.
T-hujayralari birinchi antigen bilan duch kelganda, ularning ko'plari o'z vazifalarini amalga oshirish, lekin ba'zi antigen eslash va yanada kuchli keyingi aloqada unga javob xotira hujayralariga rivojlanadi.
Ba'zan t-xujayralari hali to'liq o'rganilmagan sabablarga ko'ra - "o'z" elementlarini "begonalar"dan ajrata olmaydi. Bunday disfunktsiya tananing o'z to'qimalariga hujum qiladigan otoimmun kasalliklarga olib kelishi mumkin.
B-hujayralar suyak iligida hosil bo'ladi. B-hujayralar yuzasida antigenlar biriktirilishi mumkin bo'lgan ma'lum joylar (retseptorlari) mavjud. B-ujayralari turli antigenlar deyarli cheksiz ko'p tan o'rganishimiz mumkin.

B-ujayralarining asosiy vazifasi antigenni hujum qilish yoki to'g'ridan-to'g'ri neytrallash uchun belgilaydigan antikorlarni ishlab chiqarishdir. B-ujayralari, shuningdek, keyin faollashtirilgan t hujayralari uchun antigen vakili mumkin.

B-limfotsitlar antigenlarga B-hujayralarining javobi ikki bosqichdan iborat:
Asosiy immun javob: B-hujayralari birinchi marta antigen bilan aloqa qilganda, antigen B-hujayralarini rag'batlantiradigan retseptorga biriktiriladi. Ba'zi B-hujayralari xotira hujayralariga aylanadi, ular bu o'ziga xos antigeni eslashadi, boshqalari esa plazma hujayralariga aylanadi. Ushbu jarayonda B-hujayralariga t-xujayralari yordamchilari yordam beradi. Plazmatik hujayralar antigenga xos antikorlarni ishlab chiqaradi, bu ularning ishlab chiqarishini boshladi. Antigen bilan birinchi aloqa qilgandan so'ng, ma'lum antikorlarning etarli miqdorini ishlab chiqarish bir necha kun davom etadi. Shunday qilib, asosiy immun javob asta-sekin davom etadi.
Ikkilamchi immun javob: ammo kelajakda B-hujayralari antigenga duch kelganda, B-xotira hujayralari antigeni tezda taniydilar, ko'paytiradilar, plazma hujayralariga aylanadilar va antikorlar ishlab chiqaradilar. Bunday javob tez va juda samarali.
Turli xil begona mikroorganizmlar hujumga uchraydi va turli yo'llar bilan yo'q qilinadi.
Ba'zi mikroorganizmlar to'g'ridan-to'g'ri neytrofillar va makrofaglar kabi ushbu patogenlarni (fagotsitlarni) yutadigan hujayralar tomonidan tan olinadi, so'riladi va yo'q qilinadi.
Biroq, fagotsitlar ayrim bakteriyalarni bevosita taniy olmaydilar, chunki bakteriyalar kapsulada joylashgan. Bunday hollarda B-hujayralari fagotsitlarni tanib olishda yordam beradi. B-hujayralar bakteriyalar kapsula antigenlar qarshi antikorlarni ishlab chiqarish. Ushbu antikorlar kapsulaga biriktirilgan. Shundan so'ng fagotsitlar bakteriyalarni taniy oladi.
Ba'zi mikroorganizmlar butunlay yo'q qilinishi mumkin emas. Ushbu mikroorganizmlardan himoya qilish uchun immun tizimi atrofida devor quradi. Ushbu devor fagotsitlardan, ayniqsa, makrofaglardan iborat bo'lib, ular bir-biriga yopishtirilgan. Mikroorganizmlar atrofidagi devor granuloma deb ataladi. Bunday devor ichidagi mahbuslar bakteriyalar tanada abadiy yashashi mumkin. Agar immun tizimi zaiflashsa (hatto 50 yoki 60 yil ichida), granuloma devori qulashi mumkin va bakteriyalar simptomlarni keltirib chiqarishi mumkin.