Mavzu: 8-9 sinflarda basketbol bo’yicha dastur materiallarini o’rgatishda indevidual mashq usullaridan foydalanish metodikasi reja: kirish i-bob: 8-9 sinflarda basketbol о‘yini texnikasi va taktikasini о‘rgatish metodikasi

2.2 8-9-sinflarda jismoniy tarbiya darslarida tabaqalashtirilgan yondashuvni qo‘llash natijalari tahlili
Tadqiqot boshlanishidan oldin 14-15 yoshdagi o'quvchilarning jismoniy tayyorgarligi darajasini baholash mezonlari aniqlandi (1.2-jadvalga qarang).
1-jadval
14-15 yoshli o'g'il bolalarning jismoniy tayyorgarligi darajalari

Yo'q.	Jismoniy qobiliyat	Nazorat mashqlari	Yoshi (yillar)	Qisqa Daraja	O'rtacha darajasi	Yuqori daraja
bitta	Yuqori tezlik	30 metrga yugurish, s	o'n to'rt o'n besh	5.8 5.5	5.5-5.1 5.3-4.9	4.7 4.5
2	Muvofiqlashtiruvchi	Shuttle yugurish 3 × 10 m, s	o'n to'rt o'n besh	9.0 8.6	8.7-8.3 8,4-8,0	8.0 7.7
3	Tezlik - kuch	Tik turgan holda uzunlikka sakrash, sm	o'n to'rt o'n besh	160 175	180-195 190-205	210 220
to'rtta	Chidamlilik	6 daqiqalik yugurish, m	o'n to'rt o'n besh	1050 1100	1200-1300 1250-1350	1450 1500
5	Moslashuvchanlik	O'tirgan joydan egilish, sm	o'n to'rt o'n besh	3 to'rtta	7-9 8-10	o'n bir 12
6	Quvvat	Yuqori barda tortishishlar, bir necha marta	o'n to'rt o'n besh	2 3	7-9 8-10	o'n bir 12

jadval 2
14-15 yoshli qizlarning jismoniy tayyorgarligi darajalari

Yo'q.	Jismoniy qobiliyat	Nazorat mashqlari	Yosh	Past daraja	O'rtacha darajasi	Yuqori daraja
bitta	Yuqori tezlik	30 metrga yugurish, s	o'n to'rt o'n besh	6.1 6.0	5.9-5.4 5.8-5.3	4.9 4.9
2	Muvofiqlashtiruvchi	Shuttle yugurish 3 × 10 m, s	o'n to'rt o'n besh	9.9 9.7	9,4-9,0 9.3-8.8	8.6 8.5
3	Tezlik - kuch	Tik turgan holda uzunlikka sakrash, sm	o'n to'rt o'n besh	145 155	160-180 165-185	200 205
to'rtta	Chidamlilik	6 daqiqalik yugurish, m	o'n to'rt o'n besh	850 900	1000-1150 1050-1200	1250 1300
5	Moslashuvchanlik	O'tirgan joydan egilish, sm	o'n to'rt o'n besh	7 7	12-14 12-14	yigirma yigirma
6	Quvvat	Pastki barda tortishishlar, necha marta	o'n to'rt o'n besh	5 5	13-15 12-13	17 16

Tadqiqot guruhida boshida o'tkazilgan testdan so'ng olingan natijalar tahlili shuni ko'rsatdiki, bu guruhda jismoniy fazilatlarning rivojlanish darajasi juda past, ammo tadqiqotdan so'ng jismoniy sifatlarning rivojlanish darajasi sezilarli darajada oshdi va o'rtacha daraja.
3-jadval
14-15 yoshdagi o'quvchilarning kuzatishdan oldin va keyin jismoniy tayyorgarligi ko'rsatkichlari dinamikasi (o'g'il bolalar)

Testlar	2015 yil oktyabr X±m	aprel 2016 yil X±m	Qorin bo'shlig'ida.	%	T	P
1. “30 m masofaga yugurish”. (bilan.)	5,57±0,4	4,93±0,3	0,64	11.5	2.37	<0,05
2. "Shuttle 3 × 10 m" (p.)	8,75±0,6	8,17±0,5	0,58	6.6	2.13	<0,05
3. "Bir joydan uzunlikka sakrash" (qarang)	168,3±1,5	192,4±1,3	24.1	14.3	2.41	<0,05
4. "6 daqiqalik yugurish" (m.)	1057±0,5	1284±0,3	227	21.5	3.17	<0,05
5. Tik turgan joydan oldinga egilish (qarang)	5,58±0,3	7,69±0,2	2.11	37.8	3.42	<0,05
6. “Baland barda ko‘tarilish” (ko‘p marta)	5,5±0,5	8,2±0,4	2.7	49.1	4.21	<0,05

4-jadval
14-15 yoshdagi o'quvchilarning kuzatishdan oldin va keyin jismoniy tayyorgarligi ko'rsatkichlari dinamikasi (qizlar)

Testlar	2015 yil oktyabr X±m	aprel 2016 yil X±m	Qorin bo'shlig'ida.	%	T	P
1. “30 m masofaga yugurish”. (bilan.)	6,25±0,3	5,34±0,3	0,91	14.6	2.72	<0,05
2. "Shuttle 3 × 10 m" (p.)	10,05±0,5	8,97±0,4	1.08	10.7	2.29	<0,05
3. "Bir joydan uzunlikka sakrash" (qarang)	143,4±1,6	165,5±1,5	22.1	15.4	2.37	<0,05
4. "6 daqiqalik yugurish" (m.)	835±0,5	1072±0,3	237	28.4	3.14	<0,05
5. Tik turgan joydan oldinga egilish (qarang)	8,55±0,04	12,45±0,01	3.9	45.6	4.27	<0,05
6. "Pastki barda yuqoriga tortish" (ko'p marta)	8,5±0,5	12,5±0,04	4.0	47.1	4.34	<0,05

1-testda "30 m yugurish". o'g'il bolalar uchun kuzatishgacha o'rtacha 5,57 s, qizlar uchun - 6,25 s, kuzatuvdan keyin o'rtacha o'g'il bolalar uchun 4,93 s va qizlar uchun 5,34 s. O'g'il bolalarda o'sish 0,64 s ni tashkil etdi. (11,5%), qizlar uchun - 0,91 s. (14,6%) Natijalar statistik ahamiyatga ega (P<0,05). Natijalarning dinamikasi 1-rasmda ko'rsatilgan

1-rasm. 1-sonli "30 m yugurish" testida o'rtacha natijalar. o'g'il bolalar va qizlarda kuzatishdan oldin va keyin.
2-sonli testda "Shuttle 3 × 10m yugurish". o'g'il bolalar uchun kuzatishgacha bo'lgan o'rtacha 8,75 s, qizlar uchun - 10,05 s, kuzatishdan keyin o'rtacha ko'rsatkich o'g'il bolalar uchun 8,17 s va qizlar uchun 8,97 s. O'g'il bolalarda o'sish 0,58 s ni tashkil etdi. (6,6%), qizlarda - 1,08 s. (10,7%) Natijalar statistik ahamiyatga ega (P<0,05). Natijalarning dinamikasi 2-rasmda ko'rsatilgan

2-rasm. 2-sonli testda o'rtacha natijalar "Shuttle run 3 × 10m." o'g'il bolalar va qizlarda kuzatishdan oldin va keyin.
3-sonli “Ikki oyoq bilan surish bilan joydan uzunlikka sakrash” testida o‘g‘il bolalarda kuzatishgacha bo‘lgan o‘rtacha ko‘rsatkich 168 sm, qizlarda esa 143,4 sm, kuzatuvdan so‘ng o‘g‘il bolalarda o‘rtacha ko‘rsatkich 192,4 sm, qizlarda 192,4 sm. - 165,5 sm.O'sish o'g'il bolalarda 24,1 sm (14,3%), qizlarda - 22,1 sm (15,4%) Natijalar statistik ahamiyatga ega (P<0,05). Natijalarning dinamikasi 3-rasmda ko'rsatilgan.

3-rasm. O'g'il bolalar va qizlarda kuzatishdan oldin va keyin 3-sonli "Ikki oyoq bilan surish bilan joydan uzunlikka sakrash" testida o'rtacha natijalar.
4-sonli “6 daqiqalik yugurish” testida o‘g‘il bolalarda kuzatuv oldidan o‘rtacha 1057 m, qizlarda esa 835 m, kuzatishdan keyin o‘g‘il bolalarda o‘rtacha 1284 m, qizlar uchun 1072 m 227 m bo‘lgan ( O'g'il bolalar uchun 21,5% va qizlar uchun 237 m (28,4%).Natijalar statistik ahamiyatga ega (P<0,05). Natijalarning dinamikasi 4-rasmda ko'rsatilgan.

4-rasm. O'g'il bolalar va qizlardagi kuzatuvdan oldin va keyin 4-sonli "6 daqiqalik yugurish" testida o'rtacha natijalar.
"Skameykada tekis oyoqlari bilan tik turgan joydan oldinga egilish" testida o'g'il bolalarda kuzatuv oldidan o'rtacha 5,58 sm, qizlarda - 8,55 sm, kuzatishdan keyin o'g'il bolalar uchun o'rtacha 7, 69 sm, qizlarda - 12,45 sm.O'sish o'g'il bolalarda 2,11 sm (37,8%), qizlarda - 3,9 sm (45,6%) Natijalar statistik ahamiyatga ega (P<0 .05). Natijalarning dinamikasi Fig.5 da ko'rsatilgan.

5-rasm. O'g'il bolalar va qizlarda kuzatuvdan oldin va keyin 5-sonli "Skameykada tekis oyoqlari bilan tik turgan joydan oldinga egilish" testida o'rtacha natijalar.
6-sonli “Osmadan baland shtangadan tortish” (o‘g‘il bolalar) va “Past shtangali tortish” (qizlar) testida o‘g‘il bolalarda kuzatishgacha o‘rtacha ball 5,5, qizlarda esa 8,5, kuzatishdan keyin o‘rtacha ko‘rsatkich bo‘ldi. ko'rsatkich o'g'il bolalar uchun 8,2, qizlar uchun 12,5 ni tashkil etdi. O'g'il bolalarda o'sish 2,7 ni tashkil etdi. (49,1%), qizlarda - 4,0. (47,1%) Natijalar statistik ahamiyatga ega (P<0,05). Natijalar dinamikasi Fig.6 da ko'rsatilgan¹.

6-rasm. Kuzatishdan oldin va keyin 6-sonli “Yuqori novdani osilgan holda tortib olish” (o‘g‘il bolalar) va “Yotgan holatdan past chiziqni tortib olish” (qizlar)” testida o‘rtacha natijalar.
14-15 yoshdagi o‘quvchilarning jismoniy tayyorgarligi ko‘rsatkichlari natijalarini kuzatishgacha bo‘lgan jismoniy tayyorgarlik jadvali bilan taqqoslab, 2 nafar bolada yuqori ko‘rsatkich kuzatilganligini aniqladik, bu 25% ni tashkil etadi. O'rtacha ko'rsatkich 2 nafar maktab o'quvchisida ham bo'lgan - 25%. Past daraja 4 kishida - 50% talabalarda kuzatiladi. Natijalar 7-rasmda ko'rsatilgan.

7-rasm. 8-9-sinf o`quvchilarining kuzatishgacha bo`lgan jismoniy tayyorgarligi darajalari ko`rsatkichlari.
Tadqiqotning yakuniy bosqichida 8-9-sinf o‘quvchilarining jismoniy tayyorgarligining rivojlanish darajasini aniqlash maqsadida nazorat testini o‘tkazdik. Baholash mezonlari aniqlash bosqichidagi bilan bir xil edi.
Ma’lum bo‘lishicha, yakuniy bosqichda 8-9-sinf o‘quvchilari o‘rtasida jismoniy tayyorgarlikning rivojlanish darajasi oshgan. Yuqori daraja 5 ta bolada (67%) kuzatilgan bo'lsa, aniqlash bosqichida yuqori daraja atigi 25% ni, ijobiy tendentsiya 42% ni tashkil etdi. Jismoniy fazilatlarning o'rtacha darajasi bir xil bo'lib qoldi va 25% ni tashkil etdi (2 kishi). Yakuniy bosqichda past daraja 50% dan 8% gacha kamaydi. (1 kishi) buning sababi kasallik tufayli juda ko'p dars qoldirildi, dinamika 42% ni tashkil etdi. Natijalar 8-rasmda ko'rsatilgan.

8-rasm. 8-9-sinf o`quvchilarining kuzatishdan keyingi jismoniy tayyorgarligi darajalari ko`rsatkichlari².
Shunday qilib, nazorat testlari umumta'lim maktabining 8-9-sinf o'quvchilariga jismoniy madaniyatni o'qitishda tabaqalashtirilgan yondashuvdan foydalanish o'quvchilarning jismoniy tayyorgarligining rivojlanish darajasini oshirganligini ko'rsatdi.
ХULOSA
Xulosa qilib aytganda jismoniy tarbiya tizimi barcha davlat va jamoat tashkilotlari hamda muassasalar, maktablar, oliy o’quv yurtlari, jismoniy tarbiya jamoalari va boshqalar uchun foydalanish majburiy bo’lgan yagona davlat dasturi va o’quv qurollari bilan ta'minlangan.
Jismoniy madaniyatning maqsadi, jamiyat madaniyatining bir qismi sifatida, kishilarning jamiyat qurilishida faol ishtirok etishini unung talablarini qondiruvchi jismoniy qobiliyatlarini har tomonlama rivojlantirishni ob’ektiv zarurati bo’lib hisoblanadi.
О‘yinning barcha qismlarini boshlanishida ( birinchisidan tashqari yoki jarima tо‘p tashlashlar amalga oshirilgan, texnik, sportga oid bо‘lmagan yoki diskvatlifikatsiya foli amalga oshirilgan), maydoncha chegarasidan tashqi qismidan, kotiba stolchasi qarshisidagi markaziy chiziq bо‘ylab, oxirgi yoki yagona jarima tо‘p tashlashni muvoffaqiyatli bо‘lgan yoki bо‘lmaganidan qathiy nazar tо‘pni tashlash amalga oshiriladi. О‘yingi oyoqlarini markaziy chiziqni ikki tomoniga joylashtirib, tо‘pni о‘yin maydonchasini xoxlagan yeriga joylashgan sherigiga uzarish xuquqiga ega.