Mavzu: 8-9-sinflarda basketbol bo'yicha dastur materiallarni o'rgatishda individual mashq usularidan foydalanish metodikasi reja: kirish

B asketbolda amal qilinadigan qoidalari.

Mashg’ulotni boshlashdan avval tayyorlov mashqlarini bajarish, gavdani biroz qizdirish lozim, chunki bu har turli et cho’zilishlarning oldini oladi. Shundan so’ng qo’l barmoqlarini bukib-yozish, kaftlarning o’zini aylantirish, silkitish, keyin oyoq uchlarida, tovonlarda, so’ng oyoqlarning butun kaftida yurish darkor.

Bulardan tashqari, ilon izi bo’lib yurib, to’siqlardan o’tish, aylanib o’tish, tez harakatlar bilan yugurish, to’satdan oldinga engashib o’tish, to’xtash, yugurishni o’zgartirib yurish va ishoraga ko’ra bir oyoqdan ikkinchi oyoqqa sakrab o’tish, to’pni yerga urib yurish, to’pni to’g’ri chiziq bo’ylab olib yurish, to’pni past olib yurish va ikkala to’pni boshqarib aylanib yurish, to’xtab yurish, yarim o’tirish, oyoqlarni bukkan holatda yurish, to’pni oyoqlar orasidan chap va o’ng qo’l bilan yerga urib yurish harakatlari bajariladi. Shuningdek, baland joydan turib sakrash, bir oyoqda, ikkala oyoqlarda, 4—5 marta balandga sakrab, so’ng yarim o’tirish holatiga o’tish mashqlari bajariladi.
Maydonda tartib saqlanishiga va o’yin tugagach, to’pni o’z joyiga albatta olib borishga odatlaniladi.
Agar mashg’ulot sport zalida o’tkazilsa, uning havosini almashtirish, xonani ortiqcha narsalardan tozalash lozim bo’ladi.
O’yin paytida toyib ketmaslik uchun maydonning ho’l joylari toza latta bilan artib qo’yiladi. O’yinchilar qo’lida soat, taqinchoq va boshqa narsalar bo’lmasligi kerak, chunki ular jarohatlanishga sabab bo’lishi mumkin.
dastlabki holati va joy dan joyga siljib yurishi
Basketbolchi maydon bo’ylab joydan-joyga siljib, sakrab, to’xtab, aylanib harakat qiladi. Basketbolchining rasmdagi ho­lati—bu dastlabki holat hisoblanadi . O’yinchi himoyada xohlagancha bir joydan ikkinchi joyga siljib yuradi. Bunda oyoqlar yelka kengligida, gavda og’irligi ikkala oyoqqa bir tekis tushiriladi, tizzalar bukilgan holatda, gavdani biroz oldinga tashlab, bel qismini to’g’ri ushlab, bosh ko’tarilgan holda, qo’llar esa tirsakdanbukilgan va biroz yon tomonga qaratilgan bo’ladi.
Basketbolchining dastlabki tik holatda turishi, o ‘rtachadan yuqoriroq bo’ladi.
O’rtacha tik turish holatini butun o’yin davomida qo’l-lashning qulayligi shundaki, uning barcha texnik usullari to’pni ilib olishda, to’pni yerga urib, joydan-joyga ko’chib yurishlarda, to’pni halqaga sakrab turib tashlashlarda ifodalanadi.
Past holatda bo’lib turishning qulayligi shundaki, bunda to’pni egallab turgan raqib jamoaning o’yinchisi bilan kurashish, pasttichib kelayotgan to’pni to’satdan ushlab olish va uzatish, bo’yi baland o’yinchiga qarshilik ko’rsatish va qarshi jamoaning halqasiga tezda yorib o’tish hamda to’pni pastlab olib yurish qulaydir. _x
Yugurish. Basketbolchining yugurishi yengil atletikachi-ning yugurishiga o’xshaydi, ammo uning farqi, oyoqlar yerdan uzilmay, tovondan oyoq uchigacha to’liq bosilib yuriladi va oyoq panjalari yumshoq qo’yiladi.
Yon tomonga siljib yurishlar basketbolchiga chapga-o’ngga, oldinga-orqaga sirpanib yurishida, ayniqsa, himoyadaligida xohlagan paytda, to’satdan to’p uchun kurashga qulaylik yaratadi. Bunda gavda og’irligi bir tekis, u oyoqdan bu oyoqqa o’tkazilib, oyoq panjalari yerdan uzilmagan holda hamma vaqt sirpanib yurganday bo’ladi. Oyoqlar tizzadan bukilgan, gavda, bosh va qo’llar asosiy tik turish holatida
bo’ladi. Yuqoridagi harakatlarni o’rgansh uchun quyidagi mashq-larni To'pni uzatish.Basketbol — bu to'pni ko'p sonli o'yinchi-dan o'yinchiga tez va sekin uzatadigan harakatli o'yindir. To'p raqibning kuzatuvidan xolis turgan yoki raqib shitiga to'p tashlash uchun eng qulay joyda turgan sherikka uzatiladi. i
To'pni ko'pincha ikki qo'llab, ko'krakdan uzatiladi Uning qulayligi, birinchidan, dastlabki holatda to'p ikki qo'l bilan raqibdan yaxshi himoyalangan joyda ushlab turiladi, ikkin-chidan, bu uzatish eng aniq va ishonchli bo'lib, uni joyida turib yoki harakatda bajarish mumkin. Uzatishda to'pni pastga-o'ziga-yuqoriga harakatlantirib, kerakli yo'nalishga keskin irg'itiladi. Uchishni tezlashtirish maqsadida shu tomonga bir qadam qo'yiladi; boshqa oyoq keskin to'g'rilanib, pol (maydon)ga tayaniladi, gavda va yelka harakati yordamida to'pning uzatilishi kuchaytiriladi va to'pning uzoqqa uchishi ta'minlanadi. O'rganilgan harakatni mustahkamlash va takomillashtirish uchun bir-biriga qarab turib, uzatishni mashq qilish foydalidir. Uzatish texnikasini individual takomillashti-rish uchun devor yonidagi mashqlar ham qo'l keladi. Uzatishni aniq bajarish uchun devorga bo'r bilan nishon chizib, shu nuqtaga tushirish uchun harakat
qilish lozim,
O'yinda to'xtash va burilishlardan so'ng tez-tez ikki qo'llab pastdan uzatish qo'llanadi To'p uzatish paytida u tizzagacha tushiriladi va orqaga, son yoniga olinadi, so'ng oldinga qadam tashlab, ikki qo'lning keskin harakati bilan kerakli yo'nalishga uzatiladi. Baland bo'yli raqibni aldab o'tishda uzatish juda qo'l keladi. Shuningdek, ikki qo'llab uzatishni yuqoridan, yon tomondan, boshdan bajarish ham mumkin.