Mavzu: Adaptiv sportining rivojlanish tarixi. Papalimpiya, Surdolimpiya va
Download 0.51 Mb. Pdf ko'rish
|
Maruza №7
|
Paralimpiya ramzi ilk bor 2006-yilda Turinda o‘tkazilgan qishki
paralimpiya o‘yinlarida paydo bo‘ldi. Markaziy nuqta atrofida joylashgan qizil, ko‘k va yashil rangli uchta yarim aylana – uch agiatos (lotincha agito – "harakatga keltirish, harakatlantirish") logotipini tashkil etadi. Bu ramziy belgi XPQning o‘z muvaffaqiyatlari bilan butun jahonni hayratga solib, unga ilhom bag'ishlayotgan nogiron sportchilarni birlashtirishdagi ahamiyatini aks ettiradi. Qizil, yashil va ko‘k rangdagi uch yarim aylana – dunyo mamlakatlarining milliy paralimpiya bayroqlarida keng taqdim etilgan bo‘lib, Aql, Tana va Ruhning ramzi hisoblanadi. Paralimpiya bayrog'ida uning asosiy ramzi tasvirlangan bo‘lib, oq matoning markaziga joylashtirilgan. paralimpiya bayrog'idan faqat XPQ tomonidan ruxsat etilgan rasmiy tadbirlardagina foydalanish mumkin.
orkestr asaridir. U 1996-yilda fransuz bastakori Tyerri Darni tomo-nidan yaratilgan va 1966-yilning martida XPQ boshqaruvi tasdig'idan o‘tgan.
paralimpiya harakatining mohiyatini – kelib chiqishi hamda darajasi turlicha bo‘lgan paralimpiyachi-sportchilarga sportdagi o‘z yutuqlari bilan dunyoni
ilhomlantirish va hayratlantirish imkonini taqdim etish zarur ekanini lo‘nda, yorqin tarzda ifodalaydi. Yozgi paralimpiya o‘yinlari dasturiga quyidagi sport turlari kiradi: bochcha (koptokni nishonga aniq urish); chavandozlik; kamondan o‘q otish; suzish (protezlarsiz); o‘q otish; golbol; akademik eshkak eshish; og'ir atletika (pauerlifting); Yelkan va velosiped sporti. 2016-yildan sportchilar baydarkada eshkak eshish bo‘yicha bellashadilar. Bu musobaqalarning hammasi sog'lom sportchilar uchun ishlab chiqilgan qoidalar asosida o‘tkaziladi, faqat zaif ko‘radigan yoki ko‘zi ojiz sportchilar uchun yordamchilar talab etiladi. Dasturga ayrim o‘zgarishlar bilan dzyudo kiritilgan – unda zaif ko‘radigan va ko‘zi ojiz sportchilar qatnashadilar. Asosiy farq "kumikata" qo‘shimch ushlashda bo‘lib, kurash shundan boshlanadi. Yengil atletika bellashuvlarida protezli, aravachada yuradigan va ko‘zi ojiz sportchilar ishtirok etadilar, musobaqalar dasturiga turli predmetlarni uloqtirish, trassa, beshkurash, sakrash va marafon kiritilgan. Shuningdek, paralimpiya o‘yinlarida stol tennisi, katta tennis bo‘yicha musobaqalar o‘tkaziladi. Umuman, musobaqa qoidalari o‘sha-o‘sha, lekin to‘pning ikki marta sapchishiga ruxsat etiladi. 1960-yildan dasturga qilichbozlik kiritilgan, aravachada yuradiganlarning kreslosi bunda polga mahkamlab qo‘yiladi. Aravachali sportchilar, shuningdek, basketbol ham o‘ynaydilar (savatning balandligi standartdan pastroq), 5 va 7 kishili jamoalar bilan futbol, regbi (bu o‘yin qoidalari mutlaqo o‘zgartirilgan) bo‘yicha kuch sinashadilar. Voleybol birinchiliklari o‘tirib hamda turib o‘ynaladigan toifalarda o‘tkaziladi, shunga ko‘ra kortning o‘lchami va to‘rning balandligi tanlanadi. Yоzgi
Paralimpiya o`yinlari SHaharlar nomi
Rim
Tokio Telь-Aviv
Xaydelьberg Toronto
Arnxem
Nьyu-York
Eylesberi (Angliya) Seul
Barselona
Atlanta
Sidney
Qishki Paralimpiya o`yinlari SHaharlar nomi
Ornskoldsvik Geylo
Insbruk
Insbruk
Alьbervilь
Lillexammer Nagano
Solt-Leyk-Siti
1968 Paralimpiya o`yinlari Meksikada rejalashtirilgan edi, ammo mamlakat Davlat qo`mitasi bunday musobaqalarni o`tkazishga tayyor emasligini ma’lum qilgach,Tel-Avivdan uzoqroqda joylashgan Ramat-Tan shahriga ko`chirilgan. Ushbu musobaqalarda 45 mamlakatdan 750 nafar sportchi ishtirok etdi. AQSH jamoasi 30 oltin medal bilan birinchi o`rinni qo`lga kiritdi (M. Bashkirova, 1991). 1976 yilda birinchi qishki Paralimpiya o`yinlari Ornskoldsvik shahrida (SHvetsiya) bo`lib o`tdi, unda nafaqat kolyaskoli nogironlar, balki boshqa nogironlik toifalari bo`lgan sportchilar ham ishtirok etdilar [4]. SHu yili 1976 yilda Toronto shahrida bo`lib o`tgan yozgi Paralimpiya o`yinlari 40 mamlakatdan 1600 nafar ishtirokchini, shujumladan, ko`r va ko`rish qobiliyati zaif bo`lgan, amputatsiya qilingan sportchilarni, umurtqa jaraxoti va boshqa jismoniy nogironligi bor sportchilarni xam birlashtirdi. Dastlab nogironlarni davolash va reabilitatsiya qilish maqsadida tashkil qilingan musobaqalar yuqori darajadagi sport tadbiriga aylandi va xalqaro boshqaruv tizimini yaratish zarur bo`ldi. 1982 yilda Nogironlar uchun Xalqaro Sport Tashkiloti, Muvofiqlashtiruvchi Kengashi- ICC tashkil etildi. 1988 yildan YOzgi Paralimpiya o`yinlari Olimpiya o`yinlari bilan bir xil shaharlarida bo`lib o`tdi. Bu Xalqaro Olimpiya qo`mitasi (XOQ) va Xalqaro Paralimpiya qo`mitasi (XPQ) o`rtasida erishilgan kelishuv natijasi bo`ldi. 1989 yilda – Xalqaro paralimpiya qo`mitasi (XPQ) tashkil
etildiva1993 yildan
buyon muvofiqlashtiruvchi kengash o`z vakolatlarini ushbu tashkilotga to`liq topshirdi. Download 0.51 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|