Mavzu: Algoritmlar

Mavzu: Algoritmlar va ularning xossalari.

Tayyorladi: AMKT kafedrasi

katta o’qituvchisi Nazirova D.

Reja:

• Algoritm tushunchasi
• Algoritmning xossalari
• Algoritmni tasvirlash usullari
• Algoritmlarning shakllari

Algoritm so’zi ,,algorithmy” so’zidan olingan bo’lib, u IX-asrning buyuk matematigi Muhammad al-Xorazimiy nomining lotincha shaklidir.

Algoritm so’zi ,,algorithmy” so’zidan olingan bo’lib, u IX-asrning buyuk matematigi Muhammad al-Xorazimiy nomining lotincha shaklidir.

Algoritmga aniq bir ta’rif berish mushkul. Algoritm- bu biror masalani yechish uchun bajarilishi zarur bo’lgan buyruqlarning tartiblangan ketma-ketligidir. Haqiqatdan ham kimdir qandaydir masalani yechishni o’ylab topib va uni boshqalarga aytmoqchi bo’lsa, u holda u o’ylab topgan yechimni shunday tasvirlashi kerakki, natijada boshqalar ham uni tushunsin, hamda shu tasvirga ko’ra boshqalar ham masalani to’g’ri yechsin. Shuning uchun tasvir bir necha talablarga bo’ysinishi kerak.

Algoritmga aniq bir ta’rif berish mushkul. Algoritm- bu biror masalani yechish uchun bajarilishi zarur bo’lgan buyruqlarning tartiblangan ketma-ketligidir. Haqiqatdan ham kimdir qandaydir masalani yechishni o’ylab topib va uni boshqalarga aytmoqchi bo’lsa, u holda u o’ylab topgan yechimni shunday tasvirlashi kerakki, natijada boshqalar ham uni tushunsin, hamda shu tasvirga ko’ra boshqalar ham masalani to’g’ri yechsin. Shuning uchun tasvir bir necha talablarga bo’ysinishi kerak.

Algoritmning asosiy xossalari

Algoritmga qo’yiladigan qo’shimcha talablar mavjud bo’lib, bu talablar algoritmning xossalari deb yuritiladi. Ular quyidagilardan iborat.

• Uzluksizlik xossasi. Bu xossaga ko’ra algoritm aniq va tugallangan qadamlarga bo’lingan bo’lishi kerak.
• Aniqlilik xossasi. Algoritm shunday tuzilgan bo’lishi kerakki, bir buyruq bajarilgandan keyin navbatda qaysi buyruq bajarilishi aniq ko’rsatilgan bo’lishi lozim.
• Tushunarlilik xossasi. Har bir algoritm yoshi yoki qobiliyatiga qarab ma’lum ijrochiga mo’ljallangan bo’ladi.

Algoritmning asosiy xossalari

• Natijaviylik xossasi. Ijrochi algoritmning chekli sondagi buyruqlarni bajargandan song natijaga erishish kerak.
• Ommaviylik xossasi. Bu xossaga ko’ra, tuzilgan bitta algoritm vositalariga faqat bitta emas, balki bir turdagi masalalarni hal qila bilish mumkin bo’lishi kerak.

Algoritmlarning tasvirlash usullari.

Algoritm tuzilishida asosan masalaning umumiy hajmini hamda sodda va murakkabligini hisobga olsak, natijani tez va aniq olishimiz mumkin, buning uchun quyidagilarga rioya qilish har bir foydalanuvchidan talab qilinadi:

• Qo’yilgan masalani to’g’ri tushinib olish;
• Ishga dahldor qiyinchiliklarni aniqlash va ortiqchalarini chiqarib tashlash;
• Masalani yechish usulini to’gri tanlab olish;
• Nazariyani mustaqil qo’llay bilish;
• Masalani o’zaro bog’liq bo’lmagan qismlarga ajratish va ajratilgan qismni bog’lash;

Kompyuter o’ziga tushunarli bo’lgan tilda tuzilgan algoritm ya’ni dastur asosidagina ishlaydi. Demak kompyuter uchun tuzilgan dasturni ham to’liq ma’noda algoritm deb atash mumkin.

Kompyuter o’ziga tushunarli bo’lgan tilda tuzilgan algoritm ya’ni dastur asosidagina ishlaydi. Demak kompyuter uchun tuzilgan dasturni ham to’liq ma’noda algoritm deb atash mumkin.

Algoritmlarning shakllari

Algoritm quyidagi shakllardan birida ifodalash mumkin:

• Matn shakli
• Grafik (blok-sxema) shakli
• Dastur shakli

Algoritmlarning asosiy ko’rinishlari:

• Chiziqli
• Tarmoqlanuvchi
• Takrorlanuvchi

Chiziqli ko’rinishi

Tarmoqlanuvchi ko’rinishi

Takrorlanuvchi ko’rinishi

Algoritmlarni ifodalashning dastlabki ikkita shakli tabiiy tillar, matematik formulalar va simvollar vositasida ifodalanadi. Uchinchi shakli esa sun`iy tillardan birida ifodalanadi.

Algoritmlarni ifodalashning dastlabki ikkita shakli tabiiy tillar, matematik formulalar va simvollar vositasida ifodalanadi. Uchinchi shakli esa sun`iy tillardan birida ifodalanadi.

Algoritmlarni matn shaklida qisqacha qilib, aytganda ixtiyoriy turdagi masalalarning algoritmlarini so’z yordamida tuzish.

Algoritmlarni matn shaklida qisqacha qilib, aytganda ixtiyoriy turdagi masalalarning algoritmlarini so’z yordamida tuzish.