Mavzu: Algoritmlarni loyihalashga kirish

Chiziqlialgoritmlar.Faqatketma-ketbajariladiganamallardantashkiltopganalgoritmlarga-chiziqlialgoritmlardeyiladi. Bundayalgoritmniifodalashuchunketma-ketlikstrukturasiishlatiladi. Strukturadabajariladiganamalmoskeluvchishaklbilanko`rsatiladi. Chiziqlialgoritmlarblok-sxemasiningumumiystrukturasiniquyidagiko`rinishdaifodalashmumkin:

2-rasm. Chiziqlialgoritmlarblok - sxemasiningumumiystrukturasi
Tarmoqlanuvchialgoritmlar.Agarhisoblashjarayonibirorbirberilganshartningbajarilishigaqarabturlitarmoqlarbo`yichadavomettirilsavahisoblashjarayonida har birtarmoqfaqatbirmartabajarilsa, bundayhisoblashjarayonlarigatarmoqlanuvchialgoritmlardeyiladi. Tarmoqlanuvchialgoritmlaruchunayristrukturasiishlatiladi. Tarmoqlanuvchistrukturasiberilganshartningbajarilishigaqarabko`rsatilgantarmoqdanfaqatbittasiningbajarilishinita`minlaydi.

3-rasm. Tarmoqlanishningumumiyko`rinishi
Berilganshartromborqaliifodalanadi, P-berilganshart. Agar shartbajarilsa, "ha" tarmoqbo`yichaAamal, shartbajarilmasa "yo`q" tarmoqbo`yichaBamalbajariladi.
Tarmoqlanuvchialgoritmgatipik misol sifatidaquyidagisodda misolniqaraylik.

1. 
   Misol:
   

Berilgan x ningqiytmatigabog`likholda, agar u musbatbo`lsa «ha» tarmoqbo`yicha y=x² funksiyaningqiymati, aksholday=-x² funksiyaningqiymatihisoblanadi.

4-rasm. Interval ko`rinishidagifunksiyaqiymatinihisoblashalgoritmi
Ko`pginamasalalarniyechishda, shartasosidatarmoqlanuvchialgoritmlarningikkitatarmog`idanbittasining, ya`niyoki «ha» yoki «yo`q» ningbajarilishiyetarlibo`ladi. Bu holattarmoqlanuvchialgoritmningxususiyholisifatidaaylanishstrukturasi deb atashmumkin. Aylanishstrukturasiquyidagiko`rinishgaega:

5-rasm. Aylanishstrukturasiningumumiyko`rinishi
Takrorlanuvchialgoritmlar.Agar birormasalaniyechishuchuntuzilganzarurbo`lganamallarketma-ketliginingma’lumbirqismibirorparametrgabog`liqko`pmartaqaytabajarilsa, bundayalgoritmtakrorlanuvchialgoritmyokisiklikalgoritmlardeyiladi. Takrorlanuvchialgoritmlargatipik misol sifatidaodatdaqatorlarningyig`indisiyokiko`patmasinihisoblashjarayonlariniqarashmumkin. Quyidagiyig`indinihisoblashalgoritminituzaylik.

Bu yig`indinihisoblashuchuni=0 da S=0 deb olamizva i=i+1 da S=S+i nihisoblaymiz. Bu yerdabirinchivaikkinchiqadamlaruchunyig`indihisoblandivakeyingiqadamda i parametryanabittagaorttiriladivanavbatdagiraqamavvalgiyig`indi S ningustigaqo`shiladivabujarayonshutartibdatoki i shartibajarilmagunchadavomettiriladivanatijadaizlanganyig`indigaegabo`lamiz. Bu fikrlarniquyidagialgoritmsifatidaifodalashmumkin:
N –berilganbo`lsin,
i=0 berilsin,
S=0 berilsin,
i=i+1 hisoblansin,
S=S+i hisoblansin,
i tekshirilsinvabushartbajarilsa, 4-satrga qaytilsin, aksholdakeyingiqatorgao`tilsin,
S ningqiymati chop etilsin.

6-rasm. 1 dan n gachabo`lgansonlaryig`indisinihisoblashalgoritmi
Yuqoridakeltirilganalgoritmvabloksxemadanko`rinibturibdikiamallarketma-ketliginingma`lumqismiparametr i ganisbatan N martatakrorlanayapti.
Yuqoridako`rilganyig`indibloksxemalaridagitakrorlanuvchiqismlariga (aylanaichigaolingan) quyidagishartikeyinberilgansiklikstrukturamoskelishiniko`rishmumkin. Yuqoridagibloksxemalardashartnioldintekshiriladiganholatdachizishmumkinedi. Masalan, yig`indiningalgoritminiqaraylik. Bu bloksxemaningtakrorlanuvchiqismigaquyidagi, shartioldinberilgansiklikstrukturaningmoskelishiniko`rishmumkin.

7-rasm. 1 dan n gachabo`lgansonlaryig`indisinihisoblashalgoritmi
Blok sxemalariningtakrorlanuvchiqismlarini, quyidagiparametrli takrorlashstrukturasiko`rinishida ham ifodalashmumkin.

8-rasm. Parametrlitakrorlashoperatoriningumumiyko`rinishi
Parametrlitakrorlashoperatorigamisolsifatidaberilganx=1,2,3,.....10larda

funksiyasiningqiymatlarinihisoblashbloksxemasiniqarashmumkin.

9-rasm. Parametrlitakrorlashoperatorigadoiralgoritm
Algoritmquyidagimuhimxossalargaega:
Aniqlikvatushunarlilik - degandaalgoritmdaijrochigaberilayotganko`rsatmalaraniqmazmundabo`lishitushuniladi.
Ommaviylik - deganda har biralgoritmmazmunigako`rabirturdagimasalalarningbarchasiuchun ham o`rinlibo`lishitushuniladi.
Natijaviylik - degandaalgoritmdachekliqadamlardanso`ngalbattanatijabo`lishitushuniladi.
Diskretlik - degandaalgoritmlarnichekliqadamlardantashkilqilibbo`laklashimkoniyatitushuniladi.