- Almashlab ekishning kimyoviy asoslari. Qishloq xo‘jalik ekinlarini yyetishtirish mobaynida tuproqda oiganik moddalaming sintezlanishi, to ‘planishi va parchalanishi yuz beradi. Bu jarayonlarva oziq elementlarini o ‘zlashtirilishi turli ekinlar ekilgan dalalarda har xil o'tadi. Tuproqda organik modda qoldirishi bo'yicha ekinlarni quyidagicha joylashtirish mumkin: ko‘p yillik o‘tlar - kuzgi g‘alla — bahorgi g'alla — makkajo‘xori — dukkakli don ekinlari. Har xil ekinlar ekilgan maydonlar nisbatini o'zgartirib, dalalarda organik moddalarning to ‘planishini boshqarish mumkin. Qator oralariga ishlov beriladigan ekinlar surunkasiga ekilganda tuproqda organik moddalar kamayib ketadi. Bu gumus miqdorini pasayishiga olib keladi. K o‘p yillik o ‘tlarni surunkasiga ekish natijasida organik m oddalar to ‘planishi ko'payadi. Bu suvda eriydigan mineral moddalami etishmasligiga olib kelishi mumkin. Mamlakatimizda deyarli 90 yil mobaynida paxta yakka, hokimligi hukm surdi.
Ekinlarni navbatlab ekishning fizik asoslari. Qishloq xo'jalik ekinlari va ularni navbatlab ekish tuproqning fizik xususiyatlariga, ayniqsa stmkturasi va tuzilishiga ta ’sir etadi. Bu yetishtirilayotgan ekin qoldiradigan ildizning rivojlanishi, organik moddalaming parchalanishi hamda tuproqqa ishlov berish jarayoni bilan bog‘liq. Ko‘p yillik dukkakli ekinlar (beda) tuproq yuzasini to‘liq bekitadi, ko‘plab organik massa qoldiradi, vegetatsiya davrida tuproqqa ishlov berilmaydi. Shuning uchun ham bu ekinlar yetishtiriladigan davr mobaynida tuproqning stmkturasi va tuzilishi yaxshilanadi. - Ekinlarni navbatlab ekishning fizik asoslari. Qishloq xo'jalik ekinlari va ularni navbatlab ekish tuproqning fizik xususiyatlariga, ayniqsa stmkturasi va tuzilishiga ta ’sir etadi. Bu yetishtirilayotgan ekin qoldiradigan ildizning rivojlanishi, organik moddalaming parchalanishi hamda tuproqqa ishlov berish jarayoni bilan bog‘liq. Ko‘p yillik dukkakli ekinlar (beda) tuproq yuzasini to‘liq bekitadi, ko‘plab organik massa qoldiradi, vegetatsiya davrida tuproqqa ishlov berilmaydi. Shuning uchun ham bu ekinlar yetishtiriladigan davr mobaynida tuproqning stmkturasi va tuzilishi yaxshilanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
