Mavzu: Arab tilida to'ldiruvchi ergash gapning qiyosiy tahlili Mundarija

Ilm nurdir. . نورٌ العلم

Va’da omonatdir. . أمانةٌ الوعدُ

Yuqoridagi jumlalarda الوعدُ العلم, so’zlari المبتدأ , نورٌ , أمانةٌ so’zlari esa الخبر vazifasda kelmoqda.

Fe’l so‘z turkumi bilan boshlanib, kesimi fe’l bilan ifodalangan jumla fe’liy jumla deyiladi. Fe’liy jumlalarda kesim الفعل , ega esa الفاعل deb nomlanadi.

Muhammad kitobni yodladi. حَفِظَ مُحَمَّدٌ الكِتابَ .

Ba’zan esa الفاعل o‘rnida الفاعل نائب (egani o‘rnini bosuvchi) kelishi ham mumkin, bunda الفعل majhul nisbatda bo‘lishi talab qilinadi. Masalan:

Ilm talab qilinadi. يُطْلَبُ العِلْمُ.

Bu misolda ham يُطْلَبُ so‘zi الفعل , العِلْمُ so‘zi esa الفاعل نائب vazifasida kelmoqda.¹¹

المركبة الجملة lar ikki va undan ortiq jumlalardan tashkil topgan gaplar bo‘lib, grammatik vositalar – bosh va ikkinchi darajali bo‘laklarning biri shu ikki jumlalarning biri o‘rnida qo‘llaniladi.

¹² . ﺍﻟﻌﺪﻭ ﺴﺑﺎﻖ ﻓﻰ ﺗﻔﻭﺯ ﺃﻦ ﻴﺴﺭﻧﻰ