Mavzu: Axborot turlari, hususiyatlari va axborotlar ustida mantiqiy amallar

Axborot uzatish tezligi
Axborotning vaqt birligi ichida uzatilgan miqdori axborotni uzatish tezligi deb ataladi. Axborot uzatish tezligining birligi sifatida bod kiritilgan: 1 bod = 1 bit/1 sekund (bps – bits per second “sekunddagi bitlar soni” kabi belgilash ham kiritilgan).
Uzatishning katta tezliklarini aniqlash maqsadida kilo-, mega-, giga- va h.k. qo‘shimchalar bilan boshlangan birliklardan foydalaniladi. Masalan:
1 Кilobit/sek (Kbps yoki Kbit/s) = 1024 (2¹⁰) bit/sek (bod) = 1024:8=128 (2⁷) bayt/sek
1 Megabit/sek (Mbps) = 1024 Kbit/sek = 2²⁰ bit/sek (bod) = 2²⁰:8=2¹⁷ bayt/sek = 2⁷ Kilobayt/sek
1 Gigabit/sek (Gbps) = 1024 Mbit/sek = 2³⁰ bit/sek (bod) = 2³⁰:8=2²⁷ bayt/sek = 2⁷ Megabayt/sek
Topshiriq: 1-misol. Ikkilik sanoq sistemasidagi 101110₂ sonini o‘nlik sanoq sistemasiga o'tkazing.
Ishni bajarish tartibi: Berilgan son ikkilik sanoq sistemasida, demak, q=2, berilgan sonning raqamlari a_i=1, a₂=0, a₃=1, a₄=1, a₅=1, a₆=0 va berilgan sonning raqamlari soni n=6. Y₁₀=l·2⁵+0·2⁴-+l·2³+l·2²+l·2¹+0·2⁰=46₁₀
2-misol. Sakkizlik sanoq sistemasidagi 12357₈ sonini o’nlik sanoq sistemasiga o’tkazing.
Ishni bajarish tartibi: Berilgan son sakkizlik sanoq sistemasida, demak, q=8. Berilgan sonning raqamlari a₁=1, a₂=2, a₃=3, a₄=5, a₅=7 va berilgan sonning raqamlari soni ga ko‘ra A_l0=l·8⁴+2·8³+3·8² +5·8^l+7·8⁰=5359₁₀
Ikkilik sanoq sistemasida 2 ta raqam: 0 va 1 mavjud. Ikkilik sanoq sistemasidagi sonlar ustida turli arifmetik amallar bajarishga oid misollar:
Ikkilik sanoq sistemasida qo‘shish va ko‘paytirish amali