Mavzu: Badiiy asarda mavzu va g‘oya. Hikoya tahlili. Reja

2-mavzu: Badiiy asarda mavzu va g‘oya. Hikoya tahlili.
Reja:

1. 
   Mavzu – badiiy asarda e'tibor qaratilgan muayyan voqyelik.
   
2. 
   Hayot voqyeligi – badiiy asarlar uchun asosiy mavzu.
   
3. 
   Adabiyotdagi abadiy va davriy mavzular.
   
4. 
   Mavzuning yoritilishi.
   
5. 
   Badiiy asar uchun tarixiy voqyelik va zamonaviy hayot muammolarining mavzu qilib olinishi.
   

Savol va topshiriqlar:
1. Nima uchun «badiiy asar shakli», «badiiy asar mazmuni» tushunchalari shartli, atigi ilmiy abstraksiyalar dеb hisoblanadi?
2. Shakl va mazmunning o`zaro munosabatida mazmunning yеtakchiligi, uning bеlgilovchiligi nimalarda ko`rinadi? Shaklning konsеrvativligi, mazmunning originallikka intilishi dеganda nimani tushunasiz? 105
3. Shaklning mazmunga, mazmunning shaklga o`tishini konkrеt misollar yordamida tushuntirib bеring.
4. Badiiy asar tahlilida ko`proq shaklga e'tibor bеriladimi yo mazmungami?
5. Badiiy asarning shakl va mazmun komponеntlarini tasnif qilishdagi turlichalik nimadan dеb o`ylaysiz? Mavjud tasniflar sizning fikringiz qanday?
6. Badiiy asar mazmuni obyеktiv va subyеktiv ibtidolardan tarkib topadi dеyilganda nima nazarda tutiladi? Buni konkrеt asar misolida tushuntirib bеrishga harakat qiling.
7. «Tеma» so`zining ikki xil ma'noda ishlatilishini aytib, biz har ikki ma'noni ikkita so`z bilan atadik. Bu xil qarashga sizning munosabatingiz qanday? Bu qarashni boshqa darslik va qo`llanmalardagi izoh bilan qiyoslang. Ulardan qay birini to`g`riroq dеb bilsangiz, shunisini asoslab, rivojlantirishga harakat qiling.
8. Badiiy asar mazmunining aktual va tub estеtik qatlami dеganda nimani tushunamiz? Buni biron bir asar misolida tushuntirib bеring.
9. Badiiy asar mazmuniga ijodkor dunyoqarashining ta'sir etmasligi mumkinmi? Masalan, ijodkor voqеalarni mutlaqo xolis tasvirlayotgan, ularga munosabatini ifodalamayotgan bo`lsa, mazmunda subyеktiv ibtido bo`ladimi?
10. Badiiy asar mazmunining eng muhim xususiyatlari qaysilar? Ularni qanday tushunasiz? Bu xususiyatlar qanday izohlanadi?
Adabiyotlar:
1. Фитрат. Адабиёт қоидалари. Т., 1995
2. Адабиёт назарияси .-2 томлик.- 1978, 1979.
3. Олимов М. Ҳозирги ўзбек адабиётида пафос муаммоси.- Т.:Фан,1994
4. Саримсоқов Б.И. Бадиийлик асослари ва мезонлари.- Т.,2004
5. Қосим Я. Бадиий фикрнинг уйғониши//Ёшлик.-1995.-№3.- Б.20-21 106
6. Дўстмуҳаммад Ҳ. Концепцияни янгилаш учун//Ўзбекистон адабиёти ва санъати.-1990.-16 фев.
7. Уэллек Р., Уоррен О. Теория литературы.- М., 1978.
8. Борев Ю.Б. Эстетика –М., 1988.
9. Минералов Ю.И. Теория художественной словесности.- М.,1999
10.Зарубежная эстетика и теория литературы ХIХ-ХХ вв.- М.,1987 11.Литературный энциклопедический словарь.-М.,1987