Mavzu. Bank inqirozlari

Qimmatli qog„ozlar bozorining pasayishi va firmalarning bankrotlikka 
uchrashi noaniqliklarni kuchaytirdi. 
Keyinchalik Koreya iqtisodiyotining eksport narxlariga salbiy ta‘sir 
ko‗rsatgan silkinishni boshdan kechirishi chebollar va ularga biriktirilgan kichik 
hamda o‗rta hajmdagi firmalarning allaqachon kamaygan foyda marjasini yanada 
pasayishini keltirib chiqardi. 1997-yil 23-yanvarda ikkinchi marotaba muhim 
silkinish sodir bo‗lishi moliyaviy tizim uchun katta noaniqliklarni keltirib chiqardi: 
Hanbo, o‗n to‗rtinchi o‗rindagi yirik chebol o‗zini bankrot sifatida e‘lon qildi. 

---

Xaqiqatan, Hanboning bankrot deb e‘lon qilinishi faqatgina boshlanishi edi xolos. 
Yil tugashidan oldin o‗ttizta eng yirik chebolning beshtasi bankrot sifatida e‘lon 
qilindi. Ushbu bankrotliklar va moliyaviy hamda nomoliyaviy balanslar holatining
yomonlashuvi natijasida yaratilgan katta noaniqliklar natijasida katta miqdorda 
noaniqliklar yuzaga keldi. Noaniqliklar bevosita qimmatli qog‗ozlar bozorini 
o‗zining cho‗qqisidan 50%dan ortiq miqdorda keskin pasayishini keltirib chiqardi. 
Tanlovning yomonlashuvi va psixologik risk muammosini chuqurlashishi 
hamda yalpi talabning pasayishi. 
Ko‗rganimizdek, noaniqlikni oshishi va sof qiymatning pasayishiqimmatli 
qog‗ozlar bozori faoliyatini pasayishi natijasida yuzaga kelib, assimetrik 
ma‘lumotlar muammosini yanada murakkablashtirdi. YOmon qarz oluvchilardan 
yaxshi qarz oluvchilarni ajratib olishni qiyinlashtirdi. Sof qiymatning pasayishi 
firmalarning ta‘minot qiymatini pasaytirdi.SHu bilan bir qatorda investitsion loyiha 
muvaffaqqiyatsizlikka uchrasa, yo‗qotiladigan kapitalning miqdori kamligi 
boisriskli investitsion faoliyatni amalga oshirishni qo‗llabquvvatlandi.Inqirozdan 
oldin sodir bo‗lgan noaniqlikning oshishi va qimmatli qog‗ozlar bozorining 
pasayishi bilan bir qatorda banklarning balansini holatiniog‗irlashishi tanlovning 
yomonlashishi va psixologik riskni muammosini murakkablashtirdi. Natijada 
banklar tomonidan ajratiladigan kreditlar hajmi pasaydi va iqtisodiyotga salbiy 
ta‘sir ko‗rsatdi.
Iqtisodiyotning kuchsizlanishi bilan bir qatorda bank balansi holatining 
yomonlashuvi Janubiy Koreya iqtisodiyotini keyingi bosqich, ya‘ni valyuta 
inqirozini yuzaga kelishini ta‘minladi. Valyuta inqirozi iqtisodiyotni to‗liq 
masshtabli moliyaviy inqiroz va depressiya holatiga tushirib qo‗ydi. (7-rasm)