Mavzu: Beton mahsulotlari sifatni aniqlash (amaldagi miyyoriy texnik xujjatlarga asoslanib) (yengil beton) misolida

Qurilish-montaj ishlari sifatini tubdan yaxshilash va
qurilishni nazorat qilish tizimini takomillashtirish choralari to‘g‘risida
Qurilish-montaj ishlari sifatini yanada oshirish, qurilish sohasidagi nazorat qiluvchi inspeksiyalar rolini kuchaytirish, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 14-noyabrdagi “Qurilish sohasini davlat tomonidan tartibga solishni takomillashtirish qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5577-son Farmoni.
O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi huzuridagi Qurilish sohasida nazorat inspeksiyasi faoliyatiga oid normativ-huquqiy hujjatlarni tasdiqlash to‘g‘risida
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Qurilish-montaj ishlari sifatini tubdan yaxshilash va qurilishni nazorat qilish tizimini takomillashtirish choralari to‘g‘risida” 2020-yil 5-fevraldagi PQ-4586-son qarori ijrosini ta’minlash maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Quyidagilar:
O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi huzuridagi Qurilish sohasida nazorat inspeksiyasi to‘g‘risidagi nizom 1-ilovaga;
O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi huzuridagi Qurilish sohasida hududiy nazorat inspeksiyalari to‘g‘risidagi namunaviy nizom 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining 3-ilovaga muvofiq ayrim qarorlariga o‘zgartirishlar va qo‘shimcha kiritilsin.
3. O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda o‘zlari qabul qilgan normativ-huquqiy hujjatlarni bir oy muddatda ushbu qarorga muvofiqlashtirsin.
4. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari A.J. Ramatov va O‘zbekiston Respublikasi qurilish vaziri B.I. Zakirov zimmasiga yuklansin.
«ОHАNGАRОNSЕМЕNТ»ning temir-beton konstruksiyalari va beton qorishmalari Toshkent shahri Sirg’ali tumanida joylashgan Qurilish materiallari va konstruksiyalari kombinatida ishlab chiqariladi.
Bugungi kunda kombinat Toshkent shahri va Toshkent viloyatida beton ishlab chiqaruvchi etakchi korхonalardan biri bo’lib, O”zbekistondagi yirik ishlab chiqaruvchilar sirasiga kiradi. Kombinatda yig’ma temir-beton va yig’ma beton mahsulotlari ishlab chiqarish seхi, beton uzeli va ishlab chiqarilgan mahsulotni jo’natish uchun temir yo’l tarmog’i mavjud.
Kombinat tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar hajmi bir yilda 40 ming kub metrni tashkil qiladi. Bundan tashqari, kombinatda barcha turdagi beton mahsulotlari, shu jumladan mustahkam qotadigan В25 beton mahsuloti ishlab chiqarish yo’lga qo’yilagn. Qurilish materiallari va konstruksiyalari kombinatida mahsulotni iste’molchilarga etkazib berishni 5 ta beton qorigich avtomashina amalga oshiradi.
Beton 4000 yildan oshiq vaqt maʼlum (Qadimgi Mesopotamiya), ayniqsa Qadimgi Rimda keng qoʻllaniladi . Italiya — tarkibiy qismlarga osonlik bilan kiradigan vulkanik mamlakat, betondan tayyorlangan puzolan va lava ezilgan toshlar. Rimliklar jamoat binolari va inshootlarini, jumladan, Pantheonni qurish uchun betondan foydalangan, uning qubbasi hali dunyoda beton boʻlmagan betondan qurilgan. Shu bilan birga, davlatning sharqiy qismida bu texnologiya tarqalmagan, qurilishda anʼanaviy ravishda tosh ishlatilgan, keyin esa arzon plitalar — bir xil gʻisht.
Tufayli Gʻarb Rim imperiyasining pasayishiga, monumental binolar va inshootlarni keng koʻlamli qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi yoʻqolishi olib keldi hunarmandchiligi va ilm-fan umumiy degradatsiyasi bilan birgalikda beton notoʻgʻri foydalanish, hech narsa keldi. erta Oʻrta asr faqat yirik meʼmoriy ob’ektlar toshdan qurilgan cherkovlar, edi.
tsement bogʻlovchi zamonaviy beton 1844 (I. Jonson) buyon maʼlum qilindi. Portlend Yusuf Aspdin tomonidan 1824 yilda uchun patent oldi; a „Roman tsement“ uchun patent 1796, Jeyms Parker edi.
beton ishlab chiqarishda dunyo rahbarlari Xitoy (2006 yilda 430 million m³) bor va Amerika Qoʻshma Shtatlari (2005 yilda 345 million m³ va 2008-yilda 270 million m³) Rossiyada 2008-yilda 52 million m³ ishlab chiqarildi.
I.Bob. Beton mahsulotlarini xarakteristkasi, namenklaturasi va sifatga qo’yilgan talablar.

1.1. Beton mahsulotlarining xarakteristkasi namenklaturasi.

GOST 25192-2012, GOST koʻra 7473-2010 (avval 7473-94) betonlar turlari bogʻlovchi turi, agregatlari tarkibi va qattiqlashishi sharoitiga qarab ishlab chiqariladi:
Turlariga koʻra oddiy betonlar(sanoat va fuqaro binolari uchun)-gidrotexnik, yoʻl uchun, issiqlik izolyatsiyasi, manzaralar va maxsus maqsadlar (Yadroviy radiatsiya, va chidamli kimyoviy, chidamli issiqlik, tovush yutuvchi hokazo qarshi himoya qilish uchun). Birlashtiruvchi turlarga koʻra tsement, silikat, gips, shlak-ishqoriy, asfalt, plastobeton (polimer aniq), va boshqalar. Agregatlar turiga koʻra, beton qatlamlar, kovak beton yoki maxsus agregatlarga ajratiladi. Strukturada zich, kovakli, uyali yoki katta-kovakli strukturaning betoni ajralib turadi. Qattiqlashuv sharoitida beton tabiiy sharoitlarda qattiqlashiladi; atmosfera bosimida issiqlik va namlikni qayta ishlov berish sharoitida; atmosfera bosimidan yuqoriroq bosimda issiqlik va namlikni qayta ishlov berish sharoitlarida (avtoklavning qattiqlashishi). GOST 25192-2012 klassifikatsiyasiga qoʻshimcha ravishda quyidagi tasnif qoʻllaniladi.
Tovar miqdori boʻyicha beton quyidagicha boʻlinadi:

• 
  Oʻta ogʻir (2500 kg / m³ dan yuqori zichligi) — barit, magnetit, limonit;
  
• 
  Ogʻir (zichlik 2200-2500 kg / m³);
  
• 
  Yengillatilgan (1800-2200 kg / m³ zichligi);
  
• 
  Yengil (500-1800 kg / m³ zichligi) — keramzibeton, penobeton, gazbeton, pemzobeton, arbolit, vermikulit, perlit;
  

ayniqsa, engil (500 kg / m³ dan kam zichlik).

• 
  Birlashtiruvchi va agregatlar tarkibiga koʻra, konkretlar quyidagilarga boʻlinadi:
  
• 
  Yupqa (yopishqoq modda miqdori kamligi va qoʻpol agregatlarning koʻpayishi);
  
• 
  Qalin (biriktiruvchilarning miqdori koʻpaygan va kam miqdordagi qoʻpol agregatlar tarkibida);
  
• 
  Tovar (standart retsept boʻyicha agregatlar va majburiy materiallarning nisbati)
  
• 
  Beton aralashmasining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri qumdir. Betonni tayyorlash uchun oʻrta qumdan tabiiy qumni ishlatish yaxshiroqdir. Qumning kattaligi va uning katta agregati bilan aloqasi (ogʻir betonda kesilgan tosh yoki shagʻal, oʻpkada kengaytirilgan loy) betonning tarkibida sementning harakatlanishi va miqdori taʼsir koʻrsatadi. Qumning miqdori qanchalik koʻp boʻlsa, minerallar miqdori va suv miqdori koʻpayadi. Tabiiy qumni qoʻllashda eng muhim cheklov — bu qum tarkibidagi loydan yoki loy zarralaridan foydalanishni cheklashdir. Betonning kichik (gil) zarralarining kuchi juda taʼsir qiladi. Hatto ularning oz miqdori ham betonning kuchini sezilarli darajada pasayishiga olib keladi. Shuning uchun loy zarralari boʻlmagan tabiiy qum boʻlmasa, mavjud boʻlgan qum quyidagi usullar bilan yaxshilanadi (boyitiladi): qumni yuvish; qumni suv oqimidagi fraktsiyalarga ajratish; kerakli fraksiyani qumdan ajratish; Ish joyida mavjud boʻlgan, yuqori sifatli qum bilan aralashtirilgan qum.
  
• 
  Boyitish va tayyorlashdan soʻng, qum, standart tekshirish maydoni deb ataladigan shartlarga muvofiq boʻlishi kerak. Qumni turli xil teshiklari boʻlgan elekkalar orqali ajratib olish bilan aniqlangan don tarkibiga mos keladigan shaklda koʻrsatilgan joyga mos kelishi kerak. Qumni zarracha oʻlchamlari bilan soyabon maydoni boʻlgan va boʻlmagan holda, faqat 150 gradusli va pastki betonlar uchun ishlatish mumkin.
  

1.2. Beton mahsulotlarining sifatiga qo’yilgan talablar.

Asosiy koʻrsatkich — beton — bosim kuchi bilan tavsiflanadi. Bu beton sinfini oʻrnatadi.
Beton sinfi B — MPa bir kub kuchi, 0.95 kafolatlangan xavfsizlik (ishonch koeffitsienti) bilan olingan. Bu xususiyat oʻrnatilgan sinf 100 hollarda chiqib kamida 95 beradi, va faqat besh hollarda, siz uni muvaffaqaiyatsizligini kutishingiz mumkin, degan maʼnoni anglatadi.
SNP 2.03.01-84 „beton va beton konstruktsiyalari“, sinf belgilangan Lotin harfi „B“ va Megapaskal qarshilik bosim (MPa) koʻrsatgan raqamlar koʻra. Misol uchun, belgi B25, bu sinfda beton 25 MPa bardosh bosim 95 % ni tashkil qildi standart kub (150 × 150 × 150 mm), degan maʼnoni anglatadi. Hisob-kitoblarga ishlatiladigan Class B25 aniq bosim kuchi normativ qarshilik Rbn uchun hisobga olinishi kerak kuchi va omillar, masalan, hisob-kitob uchun 18,5 MPa boʻlib, hisoblangan qarshilik Rb — 14,5 MPa. Beton yoshi, bosim kuchi va zamonaviy imkoni yuk tuzilishi dizayn yuklarni vaqti, qurilish usuli, beton qotish sharoitlari asosida dizayn tayinlanadi aksiyel qisish uning sinfiga tegishli. Ushbu maʼlumotlar yoʻq boʻlganda, aniq sinf 28 kunlik yoshda oʻrnatiladi.
Biridan sinflar dan, belgilangan belgilari sifatida beton mustahkamligi, kg / cm² siqilish kuch anglatishni, 50 dan 1000 Lotin „M“ harfi va raqamlari bilan belgilanadi. GOST 26633-91 "Yuqori va nozik taneli betonlar. Texnik xususiyatlari "13,5 % aniq kuchi oʻzgarish bir koeffitsient bilan marka va sinflar orasidagi quyidagi jadval belgilab olinadi:
"Yuqori va nozik taneli betonlar. Texnik xususiyatlari "13,5 % aniq kuchi oʻzgarish bir koeffitsient bilan marka va sinflar orasidagi quyidagi jadval belgilab olinadi: