Mavzu: biogeografiya ekologiya asoslari bilan fani, uni boshqa fanlar bilan aloqasi va asosiy biogeografik tushunchalar

MAVZU: BIOGEOGRAFIYA FANI VA UNI BOSHQA FANLAR BILAN O’ZARO ALOQASI. ASOSIY BIOGEOGRAFIK TUSHUNCHALAR

Reja:
1. biogeografiya fanining maqsad va vazifalari.
2. Biogeografiya fanining boshqa fanlar bilan aloqalari.
3. Biogeografiyaning ahamiyati.
4. Asosiy biogeografik tushunchalar.

Biogeografiya er sharining o‘simlik va hayvonot dunyosini tarqalishini ekologik sharoit bilan bog`liqligini aniqlaydi. Er sharining landshaftlari to‘g`risida to‘g`ri tasavvur hosil qilish uchun, shu landshaftni hosil qiluvchi o‘simlik va hayvonot dunyosi jamoasini hayotini yo‘naltiruvchi qonunlarni bilish zarur.

• Biogeografiya er sharining o‘simlik va hayvonot dunyosini tarqalishini ekologik sharoit bilan bog`liqligini aniqlaydi. Er sharining landshaftlari to‘g`risida to‘g`ri tasavvur hosil qilish uchun, shu landshaftni hosil qiluvchi o‘simlik va hayvonot dunyosi jamoasini hayotini yo‘naltiruvchi qonunlarni bilish zarur.
• Tirik mavjudotlar tabiatda katta rol o‘ynaydi. Yshil o‘simliklar oziqlanish (fotosintez) jarayonida atmosferaga hayotni asosi bo‘lgan kislorodni chiqaradi. Tabiatda moddalarni davr aylanishi va tuproqni hosil bo‘lishi o‘simliklarni va hayvonlarni ishtirokisiz bo‘lmaydi.
• Oldingi vaqtlarda biogeografiya, o‘simliklar geografiyasini (fitogeografiyani) va hayvonlar geografiyasini (zoogeografiyani) o‘z ichiga olar edi. Keyingi o‘n yilliklarda biogeografiyada zambrug`lar geografiyasi va mikroorganizmlar geografiyasi ham ajratiladi.

Biogeografiya biologiya asoslari bilan fani, huddi bioximiya, biofizika, geoximiya va geofizika fanlari kabi ikki fan oralig`idagi chegaraviy fandir. Bir tomondan biogeografiya geomorfologiya, klimatologiya, gidrologiya va tuproqshunoslik bilan birgalikda, umumiy tabiiy geografiyani (umumiy er bilimini) bir qismi hisoblanadi.

• Biogeografiya biologiya asoslari bilan fani, huddi bioximiya, biofizika, geoximiya va geofizika fanlari kabi ikki fan oralig`idagi chegaraviy fandir. Bir tomondan biogeografiya geomorfologiya, klimatologiya, gidrologiya va tuproqshunoslik bilan birgalikda, umumiy tabiiy geografiyani (umumiy er bilimini) bir qismi hisoblanadi.
• Ikkinchi tomondan u organizmlarni ekologiyasi, fiziologiyasi va sistematikasi fanlari bilan birga biologiya fanlari tarkibiga kiradi. Biogeografiyani bunday holati ba’zi olimlarni masalan N.A.Babrinskiyni o‘ylaganidek uni ikki qismga: geografik va biologik fanlarga bo‘lim mumkin degan xulosaga olib kelmaydi. Biogeografiya ekologiya asoslari bilan fani bu ikki fan oralig`idagi fandir. U ham biologik va ham geografik fan hisoblanadi.