Mavzu: Biоlоgiya o`qitish metodikasining rivоjlаnish tаriхi. O`zbekistondа biоlоgiya o`qitish metodikasining rivоjlаnishi Ma`ruzachi: dots: U. B. Baxodirova

XX asrdagi biologiya o‘qitish metodikasiga V.V.Polovsov katta xissa qo‘shdi. U 1907 yili
“Tabiiyotshunoslikning umumiy metodika asoslari” kitobini nashr qilib, unda metodikaga oid bilimlar
sistemasini yoritdi

V.V.Polovsov birinchi marotaba fan bilan o‘quv fani orasidagi o‘xshashlik va tafovutni ochib beradi va bu
sohada tadqiqot ishlar olib borish lozimligini ta’kidlaydi. Tabiiyotshunoslik metodikasi tarixida
V.V.Polovsov ekologik bilimlarni targ‘ib qilgan olim sifatida yuqori baholanadi.

1917 yildan boshlab tabiiyotshunoslik fani biologiya fani deb atala boshlandi.

Bu davrda Moskva va Peterburg metodistlari biologiya o‘qitish saviyasini oshirish, uning ta’lim va
tarbiyaviy ahamiyatini ochib berishga xarakat qildilar. 1920-1930 yillar mobaynida biologiya o‘qitishning
asosiy muammosi bo‘lib nazariya va amaliyotning birligini joriy etish hisoblanadi. Buni amalga oshirish
uchun bilimlar va ko‘nikmalar ya’ni o‘quv materiali o‘quv fanlarga taqsimlanmay, balki yil fasllarini
e’tiborga olib dolzarb mavzularga, masalan “Tabiat”, “Qishloq bilan shaharning bog‘liqligi”, “Yerdagi hayot
va hayotiy jarayonlarning fizik-ximik asoslari”, “Ekish va o‘simliklarni parvarishlash” kabi mavzularga
taqsimlangan edi.

Bunday majmuaviy dasturlar tabiiy ravishda o‘quvchilarga sistemali bilim bera olmas edi, shunga ko‘ra
o‘quv materialini laboratoriya metodi asosida o‘rganish targ‘ib qilina boshlandi. Natijada o‘quvchilar sinf
darslari o‘rniga tabiatni kuzatish, tajriba o‘tkazish bilan shug‘ullana boshladilar.

---


1931 yildan boshlab xukumat qarori bilan boshlang‘ich va o‘rta maktab isloh qilindi va ta’lim berishning
asosiy tashkiliy shakli dars bo‘lishi lozimligi o‘qtirildi. Shu paytdan boshlab maktablarda botanika, zoologiya,
odam anatomiyasi, fiziologiyasi, darvinizm o‘quv fanlari maktab rejasiga kiritildi va ana shu o‘quv fanlar
bo‘yicha o‘quv dasturlari va darsliklari yaratildi, hamda maktab hayotiga joriy etildi.

prof.
P.I.Borovitskiy
tahriri
ostida
chiqqan
“Biologiya
o‘qitish
metodikasi”
M.1962,
prof.
B.V.Vsesvyatskiyning
Biologiyaning
umumiy
o‘qitish
metodikasi”
M.1960,
N.M.Verzilin
va
V.M.Korsunskayalarning “Biologiya o‘qitishning umumiy metodikasi” M.1983, prof. I.N.Ponamaryova taxriri
ostida nashr qilingan “Biologiya o‘qitishning umumiy metodikasi” M.2003 kabilarni darsliklar yaratilgan.
