Mavzu: Bo’g’in va urg’u. Takrorlash. Dars maqsadi

Bo’g’in
Yopiq bo’g’in
Ochiq bo’g’in
Ochiq bo’g’in.
Unli tovushlar bilan tugagan bo’g’inlar ochiq bo’g’inlardir. Masalan: o-na, o-ta.

Yopiq bo’g’in.
Undosh tovushlar bilan tugagan bo’g’inlar yopiq bo’g’inlardir. Masalan:
kal-tak, zum-rad, gul-don.

So’z bo’g’inlaridan yoki gapda ishtirok etayotgan so’zlardan birining boshqasiga nisbatan kuchliroq talaffuz qilinishiga urg’u deyiladi.


Urg’u.
So’z urg’usi.
Gap urg’usi
( mantiqiy urg’u).

So’z urg’usi.

So’z bo’g’inlaridan birining boshqasiga nisbatan kuchliroq talaffuz qilinishi so’z urg’usi deyiladi.

Tilimizda so’z urg’usi ko’pincha so’zlarning oxirgi bo’g’iniga tushadi.So’zdagi bo’g’inlar ko’payishi bilan urg’u ham oxirgi bo’g’inga ko’chib boradi.Yozuvda urg’u tushgan bo’g’in so’z tepasiga (‘)belgisi qo’yish bilan ifodalanadi.Masalan:dala’, dalala’r, dalalarga’.

Gap urg’usi.
Gapdagi so’zlardan birining boshqasiga nisbatan kuchliroq talaffuz qilinishi gap urg’usi yoki mantiqiy ug’u deyiladi.
Mantiqiy urg’u gap ichida biron so’zga tushadi.Masalan:buvijonim so’zlarini kutaman.



4.588- mashq.,,O’z o’rningni top”.
O’qing. Avval faqat ochiq bo’g’inli, keyin faqat yopiq bo’go’inli so’zlarni ikki ustun shaklda yozing.
Salomat opa Dilbarga kichkinagina,chiroyli qip-qizil,dastasi ixcham qilib bog’langan supurgi olib kelib berdi.
Dilbar endi har kuni ertalab uyni supuradi.U juda ozoda qiz.O’rtoqlari bilan o’ynaganda ham to’palon qilmay,uyni iflos qilmay o’ynaydi,chunki u supirishning qadriga yetadi.