Mavzu: bozor iqtisodiyotida davlatning makroiqtisodiy muvozanatini ta’minlash va inqirozga qarshi siyosati

Jami taklif-bu mavjud narxlar darajasida ishlab chiqarilgan va taklif etilgan tovar va xizmatlar umumiy miqdoridir.

• 
  Jami taklif-bu mavjud narxlar darajasida ishlab chiqarilgan va taklif etilgan tovar va xizmatlar umumiy miqdoridir.
  
• 
  Jami talab- bu iste’mol tovarlarga va xizmatlatga va investitsion tovar va xizmatlarga bo’lgan talab.
  
• 
  Iqtisodiyotning sektorlari va ularning xarajatlariga mos ravishda jami talabning tarkibiy qismlari quyidagicha:
  
• 
  1.Uy xo’jaliklarining iste’mol xarajatlari.
  
• 
  2. Xususiy sektorning investitsion xarajatlari.
  
• 
  3. Davlar byudjeti tashkilotlarining tarkibi va ularni rivojlantirishning isvetitsiya va moddiy sarflarga davlat xarajatlari.
  
• 
  4. Sof eksport.
  

2.Klassik siyosiy iqtisod namoyondalari bozorning o’zi umumiqtisodiy muvozanatni ta’minlaydi, bu o’rinda davlatning aralashuvi shart emas deb hisoblaydilar. Ularning konsepsiyasiga ko’ra umumiqtisodiy muvozanat asosida J. B Seyning “ bozor qonuni yotadi”. Bu qonun noaniq bo’lgan taklifdan, ya’ni tovarlarni sotishdan olingan barcha daromadlar, albatta boshqa tovarlarni sotib olishga sarflashdan kelib chiqadi. Keylsning fikricha jami talab (xarajat) 4 qismdan tashkil topadi:

• 
  2.Klassik siyosiy iqtisod namoyondalari bozorning o’zi umumiqtisodiy muvozanatni ta’minlaydi, bu o’rinda davlatning aralashuvi shart emas deb hisoblaydilar. Ularning konsepsiyasiga ko’ra umumiqtisodiy muvozanat asosida J. B Seyning “ bozor qonuni yotadi”. Bu qonun noaniq bo’lgan taklifdan, ya’ni tovarlarni sotishdan olingan barcha daromadlar, albatta boshqa tovarlarni sotib olishga sarflashdan kelib chiqadi. Keylsning fikricha jami talab (xarajat) 4 qismdan tashkil topadi:
  
• 
  1. Shaxsiy iste’mol
  
• 
  2. Investitsiya iste’moli (xususiy va davlat investitsiyasi)
  
• 
  3.Davlat xarajatlari
  
• 
  4. Sof eksport
  
• 
  Keynsning makroiqtisodiy muvozanat nazariyasi jamg’arish va investitsiya tengligidan kelib chiqadi.
  

• 
  3. Yalpi talab va yalp taklif ishlab chiqarish bilan iste’mol, iste’mol va jamg’arish hamda daromadlar bilan xarajatlar o’rtasida yuzaga kelganida va bu ziddiyat kuchayib ketganida inqiroz yuzaga keladi.
  
• 
  Muvozanatning buzulishi iqtisodiyotda teng ahvol- krizisga olib keladi.
  
• 
  Krizislar turli tuman tarzda roy bersada, ularni umumiy, o’xshash tomonlarini nazarda tutib guruxlarga ajratish mumkin:
  
• 
  1)Pul-kredit krizisi. 2) Valuta krizisi. 3) Birja krizisi. 4) Ekalogik krizisi. 5) Tarmoqlar krizisi.6) Agror krizisi. 7) Struktura tarkibiy krizisi.8) Davriy (skilli) krizislar.9) Oraliq krizisi.