Mavzu: Bozor iqtisodiyotining mazmuni va uning rivojlanishi. Reja

O’zMU JIZZAX FILIALI “AMALIY MATEMATIKA” FAKULTETI 140-20 GURUH TALABASI SUYUNDUKOV AZIMJONNING “IQTISODIY TA’LIMOTLAR TARIXI” FANIDAN TAYYORLAGAN SLAYDI.

MAVZU: Bozor iqtisodiyotining mazmuni va uning rivojlanishi.

Reja:

• 1.Bozor iqtisodiyoti.
• 2.Bozor mexanizmi.
• 3.Bozor iqtisodiyotining afzalliklari.
• 4.Bozor iqtisodiyotiga o’tishning “O’zbekcha modeli”
• 5.”Harakatlar strategiyasi”.

Bozor iqtisodiyoti

Bozor iqtisodiyoti – xususiy mulk ustuvorlikka ega bo‘lgan,

iqtisodiy jarayonlar bozor mexanizmi yordamida uyg‘unlash tiriladigan va tartibga solinadigan iqtisodiy tizimdir. Bunday

iqtisodiyot erkin tovar-pul munosabatlariga asoslanadi, uning

negizida tovar va pulning turli shakllaridagi harakati yotadi,

iqtisodiy monopolizmni inkor etadi. Hozirgi zamon iqtisodiy

nazariyalarida bozor iqtisodiyoti deganda bozor xo‘jaligi subyektlari iqtisodiy xatti-harakatlarining erkin, mustaqil ravishda yuz berishi va ularning tovar-pul mexanizmi orqali bir-

biriga bog‘lanib

muvofiqlashuvi tushiniladi. Bozor iqtisodiyotida bozor aloqalari

uning butun tizimni, takror ishlab chiqarish bosqichlari va

jarayonlarini hamda iqtisodiy munosabatlarining barcha

subyektlarini qamrab oladi.

Bozor mexanizmi.

Narzlar nisbatan o’zgarib turadi, shuning uchun u, ishlab chiqaruvchi uchun ishlab chiqarish hajmining o’zgarishi zarurligini aniqlashda yo’l ko’rsatgich bo’lib xizmat qiladi. Talab va taklif hamda raqobatchilik muhitidagi o’zgarishlar, o’z navbatida, narxlardagi o’zgarishlarni keltirib chiqaradi. Kapital va ishlab chiqarishning yuqori darajada umumlashganligi, mulkning bir qismi monopoliyalar va davlat qo’lida to’planib, milliy va xalqaro miqyosda umumlashganligi.

Bozor mexanizmi.

NARX

TALAB

TAKLIF

TAKLIF

BOZOR MEXANIZMI

Bozor iqtisodiyotining afzalliklari

1. Resurslarni taqsimlashning samaradorligi. Bozor tizimi

resurslarni samarali taqsimlash imkonini beradi. Uning mazmuni

shundan iboratki, raqobatli bozor tizimi resurslarni jamiyatga eng

zarur bo‘lgan tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishga yo‘naltiradi.

2. Erkinlik. Bozor iqtisodiy tizimining muhim afzalliklaridan

biri, u shaxsiy erkinlik roliga ustuvorlik beradi. Кo‘plab ayrim

shaxslar va korxonalar iqtisodiy faoliyatini uyg‘unlashtirish va

tashkil qilish bozor iqtisodiyotining asosiy muammolaridan biridir.

Bunday uyg‘unlashtirishni amalga oshirishning samarali usuli bozor

tizimi vositasi orqali erkin hamkorlikdir.

3. Bozor iqtisodiyotining yana bir afzalligi shundaki, u iqtisodiy

faollikni rag‘batlantiradi. Bunda har bir subyekt tinimsiz harakatda

va iqtisodiy faol bo‘lishini taqozo etadi. Chunki xo‘jasizlik,

sustkashlik, beg‘amlik har qanday xo‘jalik tizimini parokandalikka

yuz tutishiga olib keladi. Raqobatga bardosh berish, doimiy ravishda

foyda olishni ta’minlash uchun kurash iqtisodiyot subyektlarini

harakatga soladi, ularni boqimandalik kayfiyatidan qutqaradi.

Bozor iqtisodiyotiga o’tishning “O’zbekcha modeli”

• Iqtisodiyotning siyosatdan ustuvorligi.
• Davlat - bosh islohotchi.
• Qonunlarning ustuvorligi.
• Bozor iqtisodiyotiga o’tish jarayonida kuchli ijtimoiy siyosat yuritish.
• Bozor iqtisodiyotiga asta-sekin, bosqichma-bosqich o’tish.

Harakatlar strategiyasi.

Harakatlar strategiyasi.

I.Davlat va jamiyat qurilish tizimini takomillashtirishning ustuvor yo’nalishi.

II. Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilishning ustuvor yo’nalishlari.

III. Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo’nalishlari.

IV. Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo’nalishlari.

V.Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglikni ta’minlash hamda chuqur o’ylangan, o’zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat sohasidagi ustuvor yo’nalishlar.

Foydalanilgan adabiyotlart:

Foydalanilgan adabiyotlart:

• Bozor iqtisodiyoti nazariyasi. Т., «Universitet», 1993.
• Ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyoti. Т., «Sharq» NMK,1996.
• Iqtisodiy ta’limotlar tarixi. Ma’ruzalar matni. Prof. S.S.

G‘ulomov tahriri ostida. Toshkent, 1992.

• Iqtisodiy ta’limotlar tarixi (ma’ruzalar matni) Т., 2001.
• Iqtisodiy ta’limotlar tarixi kursining moduli. Toshkent, 2000.
• Iqtisodiyot universiteti olimlari. Т., Sharq, 2001.
• RazzoqovA., Toshmatov Sh,, 0 ‘rmonov N. Iqtisodiy ta’limotlar

tarixi. Darslik. Т., Moliya, 2002.

Internet manzillar:

• Fayllar.org
• Talaba.uz
• Arxiv.uz
• Hozirgi.org
• Library.zionet.uz
• Uzdenemetr.com
• Eduportal.uz

 

E’tiboringiz uchun raxmat.