Mavzu: burchakning sinusi,kosinusi,tangensi va kotangensi ta'riflari


a burchakning tangensi, deb a burchak sinusining uning kosinusiga nisbatiga aytiladi (tga kabi belgi­lanadi)


Download 139.3 Kb.
bet2/2
Sana07.01.2023
Hajmi139.3 Kb.
#1081165
1   2
Bog'liq
Mavzu burchakning sinusi,kosinusi,tangensi va kotangensi ta\'rif

a burchakning tangensi, deb a burchak sinusining uning kosinusiga nisbatiga aytiladi (tga kabi belgi­lanadi).
Shunday qilib, . 
Masalan,   
Ba'zan a burchakning kotangensidan foydalaniladi (ctga kabi belgilanadi). U  formula bilan aniqlanadi.
Masalan, 
sina va cosa lar ixtiyoriy burchak uchun ta'riflanganligini, ularning qiymatlari esa -1 dan 1 gacha oraliqda ekanligini ta'kidlab o'tamiz;  faqat  bo'lgan burchaklar uchun, ya'ni  dan boshqa ixtiyoriy burchaklar uchun aniqlangan.
Sinus, kosinus, tangens va kotangenslarning ko'proq uchrab turadigan qiymatlari jadvalini keltiramiz.



0















(0°)

(30°)

(45°)

(60°)

(90°)

(180°)

(270°)

(360°)



0







1

0

-1

0



1









-1

0

1



0



1



Mavjud emas

0

Mavjud emas

0



Mavjud emas



1



0

Mavjud emas

0

Mavjud emas

6-masala. Hisoblang:

D Jadvaldan foydalanib, hosil qilamiz:

Sinus, kosinus, tangens va kotangenslarning bu jadvalga kirmagan burchaklar uchun qiymatlarini V.M.Bradisning to'rt xonali matematik jadvallaridan, shuningdek, mikrokalkulator yordamida topish mumkin.
Agar har bir haqiqiy songa sinx son mos keltirilsa, u holda haqiqiy sonlar to'plamida y=sinx funksiya berilgan bo'ladi.
Shunga o'xshash, y=cosx, y=tgx va y=ctgx funksiyalar beriladi. y=cosx  funksiya barcha xIR da aniqlangan, y=tgx funksiya , y=ctgx esa  bo'lganda aniqlangan. y=sinx va y=cosx funksiyalarning grafiklari 61 va 62- rasmlarda tasvirlangan.

y=sinxy=cosx, y=tgx va y=ctgx funksiyalar trigonometrik funksiyalar deyiladi.

Sinuslar qonuni - Law of sines


Vikipediya, Ochiq Ensiklopediya
Ushbu maqola trigonometriyadagi sinuslar qonuni haqida. Fizikadagi sinuslar qonuni uchun qarang Snell qonuni.

Sinuslar qonunining tarkibiy qismlari ko'rsatilgan uchburchak. Poytaxt AB va C burchaklar va kichik harflar abva v ularga qarama-qarshi tomonlarning uzunliklari. (a qarama-qarshi A, va boshqalar.)

Trigonometriya



  • Kontur

  • Tarix

  • Foydalanish

  • Vazifalar (teskari)

  • Umumlashtirilgan trigonometriya

Malumot

  • Shaxsiyat

  • To'liq konstantalar

  • Jadvallar

  • Birlik doirasi

Qonunlar va teoremalar

  • Sinuslar

  • Kosinalar

  • Tangents

  • Kotangenslar

  • Pifagor teoremasi

Hisoblash

  • Trigonometrik almashtirish

  • Integrallar (teskari funktsiyalar)

  • Hosilalari

Yilda trigonometriya, sinuslar qonunisinus qonunisinus formulasi, yoki sinus qoidalar bu tenglama bilan bog'liq uzunliklar a tomonlarining uchburchak (har qanday shakl) ga sinuslar uning burchaklari. Qonunga binoan,
qayerda abva v uchburchak tomonlarining uzunliklari va ABva C qarama-qarshi burchaklar (o'ngdagi rasmga qarang), esa d bo'ladi diametri uchburchakning aylana. Tenglamaning oxirgi qismi ishlatilmaganda, ba'zan qonun yordamida o'zaro;
Sinuslar qonuni yordamida uchburchakning ikki tomoni va tomoni ma'lum bo'lganda qolgan tomonlarini hisoblashda foydalanish mumkin - bu usul ma'lum uchburchak. Bundan tashqari, ikki tomon va yopiq bo'lmagan burchaklardan biri ma'lum bo'lganda ham foydalanish mumkin. Ba'zi hollarda, uchburchak ushbu ma'lumotlar bilan aniqlanmagan ( noaniq ish) va texnika yopiq burchak uchun ikkita mumkin bo'lgan qiymatlarni beradi.
Sinuslar qonuni - skalen uchburchaklaridagi uzunlik va burchaklarni topish uchun keng qo'llaniladigan ikkita trigonometrik tenglamalardan biri, ikkinchisi esa kosinuslar qonuni.
Sinuslar qonuni doimiy egri chiziqli sirtlarda kattaroq o'lchamlarga umumlashtirilishi mumkin.[
Kosinuslar teoremasi - uchburchak tomonining kvadrati qolgan ikki tomoni kvadratlari yigʻindisidan shu tomonlar bilan ular orasidagi burchak kosinusi ikkilangan koʻpaytmasi ayrilganiga teng: so — birgalikda, 1) trigonometrii bunda a, ʼ, s — uchburchak tomonlari, S esa a va tomonlar orasidagi burchak.
Download 139.3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling