Мавзу: Бюджет ташкилотларида товар моддий заҳиралар ҳисоби reja

МАВЗУ: Бюджет ташкилотларида товар моддий заҳиралар ҳисоби

REJA:

1. Товар моддий захиралар ҳисоби аудити вазифалари ва манбалари

2. Товар моддий захираларининг ҳаракати ва улардан фойдаланиш ҳисоби аудити.
3. Хужалик инвентар жиҳозлари ҳисоби аудити.
4.Товар моддий захираларнинг сақланиши ва омбор хужалиги назорати.

Товар моддий захиралар аудитини утказишдан мақсад уларнинг бутлигини сақлаш улардан туёри фойдаланиш ва товар моддий захиралар кирим ва чиқимлари ҳисобини туёри ташкил қилишни текширишдир.

Товар моддий захиралар текширишда қуйидаги манбалардан:
•-корхонага материаллар етказиб бериш учун тузилган шартномалар;
•-товар моддий бойлижларни жунатиоч буйича транспорт хужжатлари;
•-мол еткязиб берувчрглардан олинган материаллар учун ҳисоб хужжатлари:
•-материалларни ишлатиш учун қулланилаётган меъарлар;
-захира меъёрлари:
-бирламчи хужжатлар, жумладан;
а) келаетган юк буйича тузилган шартномалар журнали ва рухсатномалар бериш олиш руйхат журнали;
б) юк хатлар, ҳисоб регистрлари, ҳисоб фактуралар ва бошқалардан фойдаланилади.
Товар моддий захиралар текширилганда қуйидаги вазифаларни:
захираларнинг кирим ва чиқим хужжатларини расмийлаштирнш тартиби;
етказиб берувчилар билан тузилган шартномаларнинг бажарилиши:
захираларни гуруҳлар буйича ажратилганли:ги;
нархларнинг туёри белгиланганлиги;
бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботларида туёри акс эттирилиши;
сақланиши, ишлаб чиқариш фаолиятида фойдаланиш самарадорлиги;
ИХЖлар ҳисоби;
қайта руйхат қилиш жараёнини текшириш;
ортиқча в а камомадларни сабабларни тештиради.
Товар моддий захиралар тайёрлаш ва етказиб беришдаги сарфларнинг ортиб бориши сабаблари: автотранспорт буйича тонна километрларга кушиб ёзишлар, моддий захиралар режага қараганда узоқроқ масофага ва қимматроқ хақ туланадиган транспорт билан ташиб берилганлиги учун транспорт таърифларига хақ тулаш, юкларнинг ортиқча ташилиши, туланадиган жарималарнинг транспорт воситаларф бекор туриб қолиши ҳисобига утказилнши, шунингдек, йулда моддий захираларнинг табиий камайиш меъерлари хаддан зиёд купайиши сабаблари аниқланади.
Товар моддий захиралар сақланишини таъминловчи шароитлар, моддий жавобгар шахслар ва моддий техника таъминоти хизмати ва ходимларни туёри танлаш ва жой жойига қуйиш, омбор хужалигини ташкил этиш ва унинг ҳолати, моддий захираларнинг сақланиши ва қуриқланиши устидан ички назоратнинг ташкил этилганлигини аниқлайди.
Моддий жавобгар шахслар буйича қуйидагиларни:
•улар илгари уёирлик учун жиноий жавобгарликка тортилмаганлиги ;
•улар билан моддий жавобгарлик туёрисида ёзма шартномалар тузилганлиги ва бу шартномаларнинг сақланиши;
•уларнинг ишга қабул қилиниши бошқа ишга утказилиши, ишдан бушатилиши бош ҳисобчи билан келишилганлигини аниқлаш зарур.
Моддий жавобгар шахс узгарганда моддий захираларнинг бошқа шахс жавобгарлигига уз вақтида ва туёри берилганлиги ҳамда бунда аниқланган тафовутлар бухгалтерия ҳисоби счётларида акс эттирилганлиги корхона бухгалтериясида текширилиши зарур.
2. Товар моддий захираларнинг ҳаракати ва улардан фойдаланиш ҳисоби аудити
Аудит жараёнида моддий захиралар қийматини ҳисобга олиш маълумотларининг хақиқийлиги текширилади. Улар 1000-«Материаллар» счётида ва субсчётларида ҳисобга олинади, Уларнинг таркиби уз вақтида транспорт ташкилотлари томонидан даъво кузгатилмаган йуқолиш бор йуқлиги текпшрилиши зарур.
Моддий захираларни бериш ва олинган моддий захиралар тулик кирим кишшганлиги туёри эканлигй аниқланиши, уларни ҳисобга олиш йулга куйилганлиги ҳамда олинган захираларнинг хақиқий таннархи туёри ҳисоблаб чиқилганлигини текшириш зарур.
Четга материал бериш корхона рахбари томонидан имзоланган М-15 юк хат шакли. ва олувчи томонидан такдим этилган ишончнома асосида амалга оширилиши текширилади.
Омбор худудидан материалларнхс олиб чиқиб кетиш учун олувчига рухсатнома ёзилган булиши шарт. Аудитор моддий бойликларни узга ташкилотларга беришини текширишида кимнинг рухсати асосида берилганлигини, қандай шартларда сотилганлигини, корхона бундай моддий зарар курган курмаганлигини текшириши керак. Бундай текшириш юк хат маълумотлари ва захиралар берилиши хақидаги ишончномалар, олиб чиқиб кетиш рухсатномалари, тулов хужжатлари, 9220-«Бошқа активлар сотиш ва бошқача чиқиб кетиш» счётига синтетик ва аналитик ҳисоб маълумотлари ва 4-СН-сон «Моддий техник таьминоти ва сотиш буйича корхона махсулотини сотиш туёрисидаги ҳисобот» йиллик ҳисобот шакллардаги «Бошқа сотиш» маълумотлари буйича амалга оширилишини текширади.
Корхонада материаллардан ишлаб чиқарганда фойдаланишни ҳисобга олиш ва назорат қилиш кандай ташкил этилганлигини аниқлаши зарур.
Корхона аудитини амалга оширишда қуйидагиларни аниқлаш.
материал сарфи меъёрлари режали кальқуляция билан мувофиқлаштирилганлиги меъёрдаги материаллар улар кандай сарфланганлигидан каътий назар ҳисобдан чиқарилиши;
амалдаги меьёрлар материалларни тежаб сарфлашни рагбатлантириладими, улар эскирган ёки оширилган эмасми.
ишларнинг бир хил турларга ҳар хил корхоналарда турли меъёрларни қулаш ҳоллари йуклиги;
хом ашё ва материалларни сарфлаш меъёри моддий-техника таъминоти режаси билан кандай мувофиқлаш тирилганлиги;
режали меьёрларни ва моддий техника таъминоти режаларни ишлаб чиқаришда эришилган тежамкорлик ҳисобига олинганлиги аниқланиши зарур.
Моддий захираларни сарфлашнинг белгиланган меьёрлари хақиқий сарфга мувофиқлигини, уларни назорат тартибида ишлаб чиқаришга сарфлаш йули билан текшириш мумкин.
Материаллардан назорат тартибида ишлаб чиқаришда фойдаланиш далолатнома билан расмийлаштирилади.
Далолатномада қуйидагилар курсатилади:
сарфланган материаллар миқдори;
материатшар сарфланган иш турлари;
ишни бажарувчи ходимнинг исми шарифи ва малакаси.
3. Хужалик инвентар жиҳозлари ҳисоби аудити
Хужалик инвентар жиҳозлар сақланишини таъминловчи шартларига риоя қилинишини текшириш қуйидаги тартибда утказилади:
жойларнинг етарлилиги, йул куииладиган намлик фоизи ва бошқалар;
сақланиши учун жавоб берувчи шахслар доирасининг етарли эканлиги ва улар билан моддий жавобгарли тузрисида шар тнома тузилг анлиги;
келиб тушган хужалик инвентар жиҳозлар тулииқ омборда кирим
мавжуд буюмлар билан бухгалтерия ҳисоби маълумотлари буйича ҳисобда булганлари уртасида аниқланган фарқ кандай бартараф этилишини текширади
Корхона махсус қийим бош ва махсус пойафзални уз ходимларига сотиши ҳам мумкин.
Аудитор бу буюмлар чакана нархлар буйича сотилганлигини уларнинг ҳам уз вақтида туланганлиги, хақи туланмай берилганлигини аниқлайди хужалик инвентар жиҳозларни ташкил қилишда бу буюмларни тузатишни ташкил этиш, уларни сақлаш ҳаражатларини ҳисобга олиш ҳам текширилади.
Сунгра эскириш суммасини ҳисоблаб чиқишнинг туёрилигини ва уз вақтидалиги ҳамда уларнинг фойдаланишга берилган ва ҳисобдан чиқариб юборилган арзон баҳоли ва тез эскирувчи буюмлар буйича ҳаражатларнинг тегишли счётларига кирими текширилади: Хужалик инвентар жиҳозлар буйича аудит уларни ҳисобдан чиқариш операцияларини текшириш билан якунланади. Бунда ҳисобдан чиқариш далолатномалари туёри расмийлаштирилганлиги; ҳисобдан чиқарилган буюмлардан фойдаланиш муддатлари курсатилганлиги; улар қиймати; айбдор шахслар томонидан туланиши керак булган сумма, темир терсақ, ёгоч ҳолида олинган ва кирим қилинган захиралар сони; комиссия таркиби ва ушбу ҳисобдан чиқариш хақидаги далолатнома Тасдиқланган шахсларнинг муносабат белгиси бор йуклигини; Хужалик инвентар жиҳозлар ҳисобдан чиқаришдан олинган натижалар туёри аниқланганлиги текширилиши керак.
4.Товар моддий захиралар сақланиши ва омбор хужалиги ишини текшириш
Моддий захиралар сақланишини аудит қилишнинг асосий усули энг аввало қайта руйхатдан утказиш ҳисобланади.
Купчилик камомад ва уёирликлар қайта руйхатдан утказиш оркали очилади.
Оддий шароитларда моддий захиралар мавжудлиги турли моддий жавобгар шахслар қул остидаги захиралар танлаб руйхатдан утказиши йули билан текширилади.
Аудитор танлайдиган моддий захираларнинг текширилиши танлаб қайта руйхат қилишга хос хусусият ҳисобланади.
Текишириш натижалари ялпи қайта руйхат қилишдаги сингари оралик далолатнома билан расмиилаштирилади.Nоида ва йурикномаларга ягона кушимча шундан иборатки, қайта руйхатдан утказишда аудитор катнашади, у корхонанинг қайта руйхат қилиш комиссияси аъзолари ва моддий жавобгар шахслар билан биргаликда унга имзо чекади ва руйхат қилиш якунларини чиқаришда иштирок этади.
Моддий захиралар мавжудлигини текшириҳдан олдин тош тарози, улчайдиган тара, улчов асбоблари бор йуклигига ишонч хосил қилиш керак, Моддий жавобгар шахсдан барча кирим чиқим хужжатларни бухгалтерияга топширилганлиги ва унда кирим қилинмаган ҳамда ҳаражатлар ҳисобига утказилмаган моддий захиралар йук эканлиги туёрисида тилхат олиш зарур,
Аудитор омборларни ва моддий захиралар сақланадиган бошқа жойларни куздан кечириш, омборлар учун ажратилган жойлар, асбоб ускуналарнинг ҳолати ва яроқлигини текшириш материалларнинг ҳар бир алоҳида турга материалларнинг номи, номенклатура тартиб рақами, улчов бирлиги, захира меъёри курсатилгаи ёрликлар мавжудлиги, куриклаш ташкил этилганлити, ёнгинга карши қоидаларга риоя этилиши кабиларни аниқлайди.
Амалиётда омборларнинг курикланиши ва ёнгинга карши химояси ёмон ташкил этилганлиги сабабли угирлик ва нобудгарчилик ҳоллари учраб туради. Шу муносабат билан зарур пломбалар, сигнализация урнатилганлиги, омбор атрофи ёритилганлиги, коровуллар бор йуклиги; омборлар тунда мухрланишлиги ва тилхат остида курикланишта топширилиши; ут учиргич ишлашга тайёрланганлигини текшириш зарур.