Mavzu: cho‘zilish-siqilishda statik aniq masalalar


Download 181 Kb.
bet1/3
Sana20.06.2023
Hajmi181 Kb.
#1627575
  1   2   3
Bog'liq
1 CHo‘zilish-siqilishda statik aniq masalalar AYA


Mavzu: CHo‘zilish-siqilishda statik aniq masalalar.
Agar tashqi kuchlar ta’sirida sterjen ko‘ndalang kesimida faqat bo‘ylama ichki kuch N hosil bo‘lsa, bu holda cho‘zilish yoki siqilish deformatsiyasi paydo bo‘lib, bu holat markaziy cho‘zilish yoki siqilish deyiladi. Cho‘zilish va siqilishda faqat N kuchining epyurasi quriladi.
Shartli ravishda cho‘zilishga doir barcha kattaliklarni (+), siqilishga doir kattaliklarni esa (–) ishora bilan qabul qilamiz.
1 -misol. Berilgan sterjen uchun bo‘ylama kuch N ning epyurasi qurilsin. m, m, P1= 4 tk, P2 = 6 tk.
Tayanchdagi reaksiya kuchi R1 ni aniqlaymiz (bu tayanchda gorizontal reaksiya kuchi va reaktiv moment 0 ga teng bo‘ladi):
∑ Z1 = - P1+ P2 + R1 = 0, R1 = P1 – P2 = 4tk – 6tk = - 2tk
Yechimdagi (–) ishora tayanch reaksiyasining haqiqiy yo‘nalishi shaklda ko‘rsatilgan yo‘nalishga qarama-qarshi ekanligini bildiradi.
Agar R reaksiya kuchida strelka ikki tomonga yo‘nalgan bo‘lib, bitta yo‘nalishga (x) belgi qo‘yilgan bo‘lsa, u holda bu yo‘nalish reaksiya kuchi qiymatini topishdan oldin qo‘yilgan yo‘nalish bo‘lib, belgi qo‘yilmagan yo‘nalish reaksiya kuchi qiymati topilgandan keyingi haqiqiy yo‘nalishdir. Bu holda R2=2tk bo‘ladi.
Bu sterjenni 2 ta uchastkadan iborat deb qarash mumkin.
1. Sterjenning I uchastkasidan (0 ≤ z1 ≤ ) kesim o‘tkazib pastki qismini qoldiramiz, yuqori qismini esa tashlab yuboramiz. Tashlab yuborilgan qismining ta’sirini N1 ichki kuch orqali belgilaymiz va uni cho‘zuvchi deb hisoblab, qoldirilgan qismi uchun muvozanat shartlarini yozamiz:
∑ Z1 = N1 – P1 = 0, bundan N1 = P1 = 4 tk bo‘ladi.
Hosil bo‘lgan natijani N1=f(z1) funksiyasi ko‘rinishida ifodalaydigan bo‘lsak, unda z1 ordinata nolinchi darajada ishtirok etmoqda. Bu esa sterjenning – uchastkasida N1 bo‘ylama kuchni butun – uchastka uzunligi bo‘ylab o‘zgarmas ekanligini bildiradi.
2. Sterjenning II – uchastkasidan kesim o‘tkazamiz. Bu yerda kesimning yuqori qismini qoldirib, pastki qismini tashlab yuborish qulayroq bo‘ladi. Tashlab yuborilgan qismining ta’sirini N2 bilan belgilab, muvozanat shartlarini yozamiz:
∑ Z2 = N2 + R1 = 0, bundan N2 = -P1 = -2tk bo‘ladi.
Yechimdagi (–) ishora N2 kuchning yo‘nalishini noto‘g‘ri ko‘rsatganimizni, ya’ni N2 kuch cho‘zuvchi emas balki siquvchi ekanligini anglatadi. Bu holda ham N2= f (z2) funksiya II -uchastkaning butun uzunligi bo‘yicha o‘zgarmas ekan.
Ushbu funksiyalarning grafiklarini chizamiz.
Buning uchun epyuraning nol o‘qini sterjen bo‘ylama o‘qiga parallel ravishda o‘tkazamiz. «N» kuchining o‘qini bu o‘qqa perpendikulyar joylashtirib, N1=f(z1) va N2=f(z2) funksiyalarning grafiklarini quramiz. Qurilgan grafik, epyura o‘qiga tik ravishda tekis shtrix chiziqlar bilan shtrixlanadi. Bu grafik bo‘ylama kuch N ning epyurasi deyiladi.
E pyuradan ko‘rinib turibdiki, eng katta cho‘zuvchi kuch N1= 4 tk, eng katta siquvchi kuch esa N2=2 tk ekan. Shu bilan birga, P2 kuch ta’sir etuvchi nuqtada shu kuch miqdoriga teng bo‘lgan sakrash hosil bo‘lmoqda.

Download 181 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling