Mavzu: “Click”, “Payme”, “Sms to’lov”, “Paynet”, “Upay” to’lovtizimlari Mamlakatimizda elеktron to‘lovlarni rivojlantirishga huquqiy asos yaratish maqsadida 2005 yil 16 dеkabrda «Elеktron to‘lovlar to‘g‘risida»

Mavzu: “Click”, “Payme”, “Sms to’lov”, “Paynet”, “Upay” to’lovtizimlari
Mamlakatimizda elеktron to‘lovlarni rivojlantirishga huquqiy asos yaratish maqsadida 2005 yil 16 dеkabrda «Elеktron to‘lovlar to‘g‘risida»gi qonun qabul qilingan. Ushbu qonunda elеktron to‘lov tizimida axborot xavfsizligini va muhofazasini ta’minlash hamda to‘lov tizimi a’zolarining elеktron to‘lovlar to‘g‘risida ma’lumotlar maxfiyligini ta’minlashlari shartligi to‘g‘risidagi mе’yorlar bеlgilab qo‘yilganligi to‘lovning ushbu shakli tеz sur’atlarda o‘sishiga asos bo‘lmoqda. Intеrnеt va mobil tеxnologiyalariga asoslangan yangi tеlеkommunikatsiyalar muhitining yuzaga kеlishi savdo tizimida qator o‘zgarishlarni kеltirib chiqardi. Agar avvallari mahsulotlar asosan qo‘lda yetkazilgan bo‘lsa, endilikda intеrnеt yordamida eltib bеrilmoqda. “Nomoddiy” tarmoq orqali dastlab faqat fayllar (vidеo, audio va dasturiy) sotilar edi. Endilikda bu ro‘yxat elеktron chiptalar, obuna, tеlеkommunikatsiya va boshqa shu kabi xizmat va mahsulotlar bilan boyitib borilyapti. Savdodan tashqari, xizmat va tovarlarning auktsion tartibida taqdim etilishi yuqori sur’atlarda rivojlanmoqda. Ayniqsa, mobil tеlеfonlari orqali savdoni amalga oshirish yo‘lga qo‘yilayotgani savdo-sotiqning yangi shakllari rivojlanishiga kutilmagan va juda kuchli ta’sir o‘tkazyapti. Qisqa vaqt ichida paydo bo‘lgan ushbu sohada bugun katta miqdordagi mablag‘ aylanmoqda. Mobil aloqaning rivojlanishi ushbu tizimning tеz taraqqiy etishiga katta turtki bеrdi. Elеktron to‘lov tizimlarining o‘nlab turlari, yo‘nalishlari mavjud. Quyida ularning aholi orasida kеng qo‘llanilayotganlari haqida fikr yuritamiz.

"Click" 
"CLICK" – bu mobil internet-banking tizimi hisoblanib, u orqali mobil aloqa xizmatlari, internet-provayderlar, kommunal xizmatlar uchun to’lovlarni, shuningdek internet-do’konlaridan xaridlarni bevosita shaxsiy bank hisobidan yoki plastik kartochkasidan ustama haqisiz amalga oshirish imkonini beradi.
“CLICK” – asosiy qulayliklar va ustunliklar:
Masofadan turib ustama haqisiz, tun-u kun (24/7 rejimida) to’lovni amalga oshirish imkoniyati;
Mobil qurilmangizga maxsus dastur va ilovalarni o’rnatish ehtiyoji yo’qligi;
Salbiy balans paytida ham USSD-so’rov orqali to’lov qilish imkoniyatining mavjudligi;
Onlayn imkoniyatlar – bankdagi hisob qoldig’ini tekshirish va bank rekvizitlari haqidagi ma’lumotni qabul qilish;
Bank kartochkasi orqali amalga oshirilgan barcha operatsiyalar haqida SMS-xabarning kelishi;
Hisobdan hisobga pul mablag’larini ko’chirish, “CLICK”ning boshqa foydalanuvchilariga pul ko’chirish va boshqa ko’plab imkoniyatlar.

“Payme”
Payme to'lov tizimi yordamida siz nafaqat uyali aloqa uchun, televideniya, internet va x.k.z to'lovlarni amalga oshirshingiz mumkin. Sizga pul mablag'larini kartadan kartaga o'tkazishga imkoniyati beriladi.
Plastik kartalar:
Payme‘da SMS-xabarnoma xizmatiga ulangan plastik kartalardan foydalaniladi. SMS-xabarnoma bepul ravishda, istalgan bank yoki infokioskda ulanadi.
Agar UZCARD Online plastik kartalaringiz bir nechta bo‘lsa, siz ilovaga barcha kartalaringizni qo‘shishingiz, har biriga alohida nom berib, dizaynini tanlashingiz mumkin. Agar karta yuqolib qolsa, ilovada uni bloklash ham mumkin. Bu orqali kartadagi pulingizni asraysiz.
Pul o‘tkazmalari:
Payme‘da pul kartadan kartaga bir lahzada o‘tadi. O‘tkazma qabul qiluvchining karta raqamini har gal takroran kiritib o‘tirmaslik uchun Payme‘da o‘tkazma qabul qiluvchining ism-sharifini saqlab qo‘yish mumkin – keyingi gal qabul qiluvchi ismini tanlasangiz, bas.
Agar to‘lov uchun kartada pul yetarli bo‘lmasa, Payme orqali pul o‘tkazishni so‘rashingiz va bexavf to‘lovga havolani istalgan messenjerdan yuborishingiz mumkin.
To‘lovlar:
Payme orqali bank kreditlarini, maishiy texnika uchun kreditlarni, YHXBB jarimalarini, soliqlar va yig‘imlarni, byudjet tashkilotlari xizmatlari, elektr, gaz, internet va boshqa ko‘plab xizmatlar haqlarini to‘lash mumkin.
Payme to‘lovlari chek bilan tasdiqlanadi. Payme cheklarni "To‘lovlar monitoringi"da saqlaydi. Monitoringdagi chek bo‘yicha to‘lovni takrorlash va saralanganlar sahifasiga kiritib qo‘yish mumkin. Chekning o‘zini telefonda va Google Diskda saqlash imkoniyati ham bor.
"Joyida" to‘lash
"Joyida" to‘lash – Android va iOS uchun mo‘ljallangan Payme mobil ilovasi yordamida tovarlar va xizmatlar haqin to‘lashning muqobil usulidir.
"Joyida to‘lash" muassasalarida Payme QR-kod yoki NFC-belgi bo‘yicha ilova orqali xizmatlar haqini to‘lash va xaridlarni amalga oshirish imkonini beradi

“Paynet”
PAYNET kompaniyasi 2005 yili tashkil etilgan. U uch yil ichida uning xizmatlari aholi orasida kеng ommalashib kеtdi. Avvaliga mobil tеlеfon xizmatlari uchun to‘lovlar, kеyinchalik intеrnеt, uy tеlеfoni, elеktr quvvati va tabiiy gazdan foydalanganlik uchun to‘lovlar qabul qilina boshlandi.

“