- Reja:
- 1. Doklad haqida.
- 2. Doklad tuzilmasi.
- 3. Doklad va tezis farqi.
- 4. Ma'ruza va uning tuzilishi.
"Doklad" so'zining ingliz tilida "report" deb nomlanuvchi ma'nosi bor va o'zbek tilida "hisobot" yoki "xabar" deb tarjima qilinadi. Doklad, odatda, bir narsani yoki bir hodisani rasmiy ravishda tushuntiruvchi yozuvli xulosadir. Dokladlar, ilmiy tadqiqotlar, korxona hisobotlari, davlatning yillik hisobotlari, to'lovlar va hisob-kitoblar, tadbirlar hisobotlari, xodimlar hisobotlari kabi bir nechta turda ishlatiladi. Doklad tuzishda, maqsad, mavzu, natijalar va takliflar o'z ichiga oladi. - "Doklad" so'zining ingliz tilida "report" deb nomlanuvchi ma'nosi bor va o'zbek tilida "hisobot" yoki "xabar" deb tarjima qilinadi. Doklad, odatda, bir narsani yoki bir hodisani rasmiy ravishda tushuntiruvchi yozuvli xulosadir. Dokladlar, ilmiy tadqiqotlar, korxona hisobotlari, davlatning yillik hisobotlari, to'lovlar va hisob-kitoblar, tadbirlar hisobotlari, xodimlar hisobotlari kabi bir nechta turda ishlatiladi. Doklad tuzishda, maqsad, mavzu, natijalar va takliflar o'z ichiga oladi.
Doklad nima uchun ishlatilishi mumkinligiga ba'zi misollar: - Doklad nima uchun ishlatilishi mumkinligiga ba'zi misollar:
- 1. Avtomobil yoki ko‘chmas mulk kabi mulkka egalik yoki egalik qilish huquqini yoki dalolatnoma hujjati orqali isbotlash.
- 2. Bitimning tugallanganligini yoki tovar yoki xizmatlar almashinuvini kvitansiya, hisob-faktura yoki veksel orqali tasdiqlash.
- 3. Sertifikat, diplom yoki litsenziya orqali kasbiy yoki ta’lim maqsadlarida shaxsni yoki malakani tekshirish.
- 4. Sud yoki arbitrajda yozma ariza yoki ishonchnoma orqali qonuniy dalillarni taqdim etish.
5. Qo'llanma, qo'llanma yoki siyosiy hujjat orqali rasmiy jarayon yoki protsedura uchun ma'lumot yoki ko'rsatmalar berish. - 5. Qo'llanma, qo'llanma yoki siyosiy hujjat orqali rasmiy jarayon yoki protsedura uchun ma'lumot yoki ko'rsatmalar berish.
- Umuman olganda, Doklad turli kontekstlarda ishonchlilik, hisobdorlik va shaffoflikni o'rnatish uchun muhim vosita bo'lib xizmat qiladi.
Doklad tuzulmasi, o'z ichiga ma'lum bir mavzuni, masalan, ilmiy tadqiqotni yoki tajribani batafsil tushuntiradigan, qisqa yozma xulosadir. Doklad tuzulmasi, odatda, bir nechta bo'limdan iborat bo'ladi, masalan: - Doklad tuzulmasi, o'z ichiga ma'lum bir mavzuni, masalan, ilmiy tadqiqotni yoki tajribani batafsil tushuntiradigan, qisqa yozma xulosadir. Doklad tuzulmasi, odatda, bir nechta bo'limdan iborat bo'ladi, masalan:
- 1. Muqaddima: bu bo'limda, mavzu, maqsad va yorliqlar, tadqiqot usullari va ahamiyati keltiriladi.
- 2. Asosiy qism: bu bo'limda, tadqiqotning asosiy natijalari, o'tgan vaqtda amalga oshirilgan ishlar, o'z o'rinlarida joylashgan savollar va ularning javoblari keltiriladi.
3. Natijalar: bu bo'limda, tadqiqotning muhim natijalari, ularning ta'rif va tavsiflari, o'ziga xos tahlil va hisobotlar keltiriladi. - 3. Natijalar: bu bo'limda, tadqiqotning muhim natijalari, ularning ta'rif va tavsiflari, o'ziga xos tahlil va hisobotlar keltiriladi.
- 4. Xulosa: bu bo'limda, tadqiqotning umumiy natijalari qisqa xulosa ko'rinishida taqdim etiladi.
- Doklad tuzulmasi tayyorlashida, yozuv shakli va tartibi, mavzu tushunishida aniqligi, ilmiy izohlar va foydali ko'rsatmalar yozishda yordam berishim mumkin.
"Doklad" va "tezis" ilmiy tadqiqotlar yoki yozuvlar bo'yicha turli xil ma'noni anglatadi. Shuningdek, ularning ko'rsatgan maqsad va mazmunlar ham bir nechta farqlanadi. - "Doklad" va "tezis" ilmiy tadqiqotlar yoki yozuvlar bo'yicha turli xil ma'noni anglatadi. Shuningdek, ularning ko'rsatgan maqsad va mazmunlar ham bir nechta farqlanadi.
- Tezis, odatda, ilmiy tadqiqotning yorliqlarini va natijalarini qisqa, yozma xulosa ko'rinishida ifodalaydi. Tezis, o'z ichiga tadqiqotning asosiy mavzusini, masalalarini va muhim natijalarini to'plab, ularni xulosa ko'rinishida taqdim etadi. Tezis, ilmiy tadqiqot yozuvining asosiy qismini tashkil qiladi va ilmiy yutuqlar bilan ta'minlaydi.
Doklad esa, ilmiy tadqiqotning batafsil xulosasi va natijalarini, asosiy qismini, yorliqlarini, tahlil va hisobotlarini, bir nechta bo'limdan tashkil topgan yozuvli xulosadir. Doklad, o'z ichiga badiiy jihatni, tadqiqot usullarini, natijalarni, takliflarni, mustaqil fikrlarni, maqsadlarni va ko'p boshqa narsalarni o'z ichiga oladi. - Doklad esa, ilmiy tadqiqotning batafsil xulosasi va natijalarini, asosiy qismini, yorliqlarini, tahlil va hisobotlarini, bir nechta bo'limdan tashkil topgan yozuvli xulosadir. Doklad, o'z ichiga badiiy jihatni, tadqiqot usullarini, natijalarni, takliflarni, mustaqil fikrlarni, maqsadlarni va ko'p boshqa narsalarni o'z ichiga oladi.
- Bundan tashqari, tezis odatda qisqa yozma xulosadir, shuningdek, doklad esa katta hajmdagi yozuvdir va o'z ichiga ko'p qismlarni o'z ichiga oladi. Tezis odatda ilmiy tadqiqotni yopish uchun yoziladi, doklad esa tadqiqotning batafsil yuzini ko'rsatish uchun ishlatiladi.
Ma’ruzaning umumiy rеjasi quyidagi qismlarni o‘z ichiga olishi zarur: - Ma’ruzaning umumiy rеjasi quyidagi qismlarni o‘z ichiga olishi zarur:
- 1. Kirish qismi. U asosiy masalaga o‘tish “ko‘prigi” hisoblanadi. Unda taxminan, kundalik siyosat, ma’ruza uchun sabab bilgan voqеalar singari omillar ustida so‘zlanib, asta-sеkin mavzuni yoritishga o‘tiladi.
- 2. Ma’ruza mazmunining bayoni.
- 3. Bayon etilgan fikr-mulohazalardan kеlib chiqadigan xulosalar.
- 4. Taklif, tavsiyalar. Bu punkt aksar ma’ruzalarda bo‘lmasligi mumkin.
- 5. Ma’ruza yana bir ko‘rinishi oliy o‘quv yurtlarida, omma oldida biror mavzu yuzasidan bayon tarzida o‘tkaziladigan dars yoxud mashg‘ulotdir. Shu mashg‘ulotda tinglangan nutq ham ma’ruza dеb yuritiladi.
E’tiboringiz uchun rahmat E’tiboringiz uchun rahmat
Do'stlaringiz bilan baham: |
