Mavzu: duglas makgregor: menejmentga qo'shgan hissasi turmush tarzi

ILM IY MENEJMENT NAZARIYASI
ILMIY MENEJMENT MAKTABI XIX ASRNING OXIRI VA XX ASMING BOSHLARIDA AMERIKADA SHAKLLANA
BOSHLAGAN. BU MAKTAB BOSHQACHA NOM BILAN, YA’NI «BOSHQARUVNING MUMTOZ MAKTABI» DEB 
HAM YURITILGAN. BU MAKTAB SARCHASHMALARIDA AMERIKALIK MUHANDIS VA IXTIROCHI OLIM F 
REDERIK TEYLOR (1856— 1915) TURGAN EDI. USHBU TA’LIMOT YANA HAM TO‘LIQROQ UNING «SANOAT
KORXONALARINI MA’MURIY TEXNIKA TASHKILOTI», «BOSHQARUVNI ILMIY TASHKIL QILISHNING USULI VA
PRINSIPLARI», «KORXONA BOSHQARUVI PRINSIPLARI» NOMLI KITOBLARIDA O‘Z AKSINI TOPGAN. TEYLOR
NAZARIYASI KEYINCHALIK «TEYLORIZM» DEGAN NOM OLGAN. U YARATGANI TIZIM ESA ISHCHILARNING
«SIQIB SUVINI OLISH»NING ILMIY TIZIMI DEB ATALGAN. F.TEYLOR TA’LIMOTINING ASOSIY MAZMUNI —
YOLLANMA ISHCHILAR UNUMDORLIGINI OSHIRISHDA G‘OYATDA SAMARADOR VA
MAQBUL USULLAMI IZLASHDIR.

---

UNING PRINSIPLARIGA BINOAN: 
• MEHNATNING HAR BIR JARAYONI, UNING KO‘LAMI VA KETMA-KETLIGI ANIQ PUXTA
IXTISOSLASHTIRILISHI SHART; 
• HAR BIR MEHNAT TURI QAT’IY VAQT ORALIG‘IDA TAQSIMLANISHI LOZIM; 
• HAR BIR MEHNAT JARAYONI VA HATTO HAR BIR HARAKAT PUXTA ISHLAB CHIQILGAN
QOIDALARGA BO‘YSUNDIRILGAN BOMISHI KERAK; 
• YUQORIDAN BELGILAB BERILGAN ISH USULLARI VA QOIDALAMI BAJARISH UCHUN
DOIMIY TALABCHAN NAZORAT AMALGA OSHIRILISHI LOZIM;
• ISHCHILAR MALAKASI VA SAVIYASIGA QARAB JOY-JOYIGA QO‘YILISHI SHART;
• BOSHQARUVCHI BILAN BOSHQARILUVCHI MAS’ULIYATINI ANIQ BELGILASH VA
VAZIFALARNI TO‘G‘RI TAQSIMLASH SHART.!

---

TEYLOMING NUQTAI NAZARI BO‘YICHA, 
ISHCHILARNING ASOSIY VAZIFASI — BAJARUVCHANLIK. 
F.TEYLOR BOSHQARISHNI «ANIQ QONUN VA
QOIDALARGA TAYANADIGAN HAQIQIY ILM, 
SHUNINGDEK, NIMA QILISH KERAKLIGINI ANIQ BILISH
VA UNI PUXTA HAMDA ARZON USULDA BAJARISH
SAN’ATI» DEB BAHOLAGAN. F.TEYLOR
«BOSHQARUVNING MUMTOZ MAKTABI»NI
YARATISHGA ASOS SOLDI. U YARATGAN BOSHQARUV
MAKTABI FAQAT AMERIKADA EMAS, BALKI
YEVROPANING BOSHQA MAMLAKATLARIDA HAM TURLI
NAZARIYA VA OQIMLAR KO‘RINISHIDA RIVOJLANIB
BORDI.

---

ILMIY MENEJMENTNING YEVROPA YO‘NALISHIDAGI TA’LIMOTNING XIX ASR OXIRI VA XX ASRNING 20-
YILLARIDA ENG YORQIN ARBOBI A NRI FAYOL HISOBLANADI
. ANRI FAYOL 
BOSHQARUV FANINING
RIVOJLANISHIGA SALMOQLI HISSA QO‘SHGAR. FRANSUZ OLIMIDIR. U FRANSIYADAGI KO‘MIR QAZIB OLUVCHI
YIRIK KOMPANIYANI BOSHQARGAN. ANRI FAYOL O‘ZINING BOY AMALIY TAJRIBASINI «UMUMIY VA SANOAT
BOSHQARUVI» (1916) NOMLI KITOBIDA UMUMLASHTIRGAN. 

---

Bu fikrlar hozirgi kunda ham boshqarish fani
asosida yotadi. Ilmiy menejment evolutsiyasi
uning paydo boMgan davridan boshlab to XX 
asr o‘rtalarigacha, tabiiyki, biz ko‘rib chiqqan
F.Teylor, yoki A.Fayollarning fikr-mulohazalari
bilan cheklanmaydi.
G ‘arbiy menejmentda Genri Gant, Jeyms
D.Muki, Lindoll Urvik, Genri Ford, M.P. Foliet, 
R.Robbins, D.Bem, Maks Veber va boshqa
olimlarning fikr-mulohazalari va ilmiy
qarashlariga alohida e’tibor qaratiladi.

---

INSON RESURSLARI NAZARIYASI
Axloqiy fanlar ta’limoti XX asrning 30-yillarida G‘arb menejmentida paydo
boMdi. Faoliyatning rivojlanishi 1950— 60-yillarga to‘g‘ri keladi. «Axloqiy fanlar» 
ta’limoti nomini keng tarqalgan psixologik terminlar — bixeyvio, bixeyviorizm
(axloq, axloqiy fan) dan olgan. Shunday qilib, ko‘rib chiqilayotgan boshqaruv
maktabining farqlanish xususiyati uning aniq namoyon boMgan psixologiyaga
moMjallanishi, XX asrda keng tarqalgan va yaxshi ishlab chiqilgan psixologik
nazariya boMishi bixeyviorizmdir.
Olimlar bu ta’limot orqali odamlar munosabatidagi ta’limning kamchiliklarini
bartarafqilishgaurinibko‘rdilar. Boshqaruv fanidagi yangi oqimga Ch. B arnard
o‘zining 1938-yilda bosib chiqargan «Ma’muriyat vazifalari» degan taqiqotida
keng to‘xtalgan

---

INSON RESURSLARI NUQTAI NAZARINING YORQIN VAKILLARI SIRASIGA AMERIKALIK OLIM DUGLAS
MAKGREGOR (1906-1964) KIRADI. DUGLAS MAKGREGOR «INSON MUNOSABATLARI» MAKTABINING
ATOQLI NAMOYANDALARIDAN HISOBLANADI. U INSON XULQ-ATVORINING IKKI MODELI, XODIMNING
O‘Z MEHNATIGA IKKI XIL MUNOSABATDA BO‘LISHI MUMKINLIGINI INOBATGA OLIB, IKKI JILDLIK «X» 
VA «U» NAZARIYASINI YARATADI.