Mavzu: Elastik chegarasidan keyingi hisoblar Reja

Mavzu: Elastik chegarasidan keyingi hisoblar

• Prujinaning koʻp turlari mavjud, bulardan sodda metall oʻram shaklidagi prujina hammaga tanish boʻlsa kerak. Prujinalar oʻrtacha murakkablikdagi barcha mexanik qurilmalarning kerakli qismidir – sharikli ruchkalardan tortib poyga mashinalarining motoriga qadar.
• Prujina shaklida uni prujinaga aylantiradigan hech qanday moʻjiza yoʻq.

• “Prujinalik” xususiyati yoxud elastiklik prujina yasalgan simning fundamental xususiyati. Tekis uzun metall ham prujina kabi choʻzilish yoki buralishga qarshi taʼsir koʻrsatadi. Simni eritib prujina holiga keltirish shunchaki bizga kamroq hajmda uning xususiyatlaridan foydalanish imkonini beradi. Bu mexanik qurilmalarni yasashda ancha qoʻl keladi.

• Elastiklik chegarasidan keyin siqilgan steijen materialining diagrammasi birorta egri chiziq bilan berilgan bo‘lsin Siqilish diagrammasidagi birorta, M nuqtaning holatini itnlqlovchi a burchak tangensi kesuvchi modulni ifodalaydi. uchun siqilish diagrammaning OA boshlang‘ich chiziq bo‘lib, uning qiyaligini E= 2,1 106kg/ moduli aniqlaydi.

• Tajribalarning tasdiqlashicha, siqilgan sterjenning yuksizlaHiNhi, siqilish diagrammasining M nuqtasida kuchlanish а vit Ucfarmatsiya £, orasidagi munosabat OA — boshlang‘ich og'mn to‘g‘ri chizig‘iga taxminan paralell bo‘lgan MV og‘ma lo'g'ri chiziq bo‘yicha ro£y bermaydi. Iluqiqatdan ham, siqilish diagrammasining egri chiziqli in hastkasidagi M nuqtasidan o‘ngda joylashgan MV og‘ma lo'g'ri chizig'iga o‘tish silliq deb faraz qilish tabiiy, shuning r r-21 uchun ham M nuqta muhim emas deb qaraymiz.

• Bunday o‘tish M nuqtadan chapda joylashgan cheksiz kichik uchastkada birorta MS silliq egri chiziq bo‘yicha ro‘y beradi (3.2- chizma). Shunday qilib, MS egri chiziq va ст- s siqilish diagrammasi umumiy urinmaga ega bo‘lsin. Siqilish diagrammaning egri chiziqli uchastkasida ikkita nuqta olamiz. Bu nuqtalarning birinchisi egri chiziqning cheksiz kichik yuklanish qismida, ikkinchisi esa cheksiz-kichik yuksizlanish qismida yotsin (3.3-chizma). Bu nuqtalardagi y/x va (//,kesuvchi modullarni topamiz. i//, kesuvchi modul 01 qiya chiziq bilan gorizantal chiziq orasida burchak tangensini ifodalaydi.

• formulaga asosan egrilik deformatsiya Ax. musbat inlqdor ekanligi ko‘ririib turibdi, unda kesuvchi modul ko'ndalang kesimning siqilgan qismida z koOrdinataning orI ishi bilan kamayadi (Ax z miqdor siqilgan qismida manfiy), cho'zilgan qismi, ya’ni yuksizlangan nuqtalarida, Ax z miqdor musbat bo‘lib, unda kesuvchi modul ortadi.