Mavzu: Elektr mashinalarning qizishi va sovushi

Mavzu: Elektr dvigatellarning qizishi va sovushi

Elektr dvigatellarining qizishi. Elektr mashinalarining ish jarayonida energiyaning bir qismi ulardagi isrofni qoplashga sarflanadi. Energiya isroflarining barcha turlari issqlikka aylanib, asaosan, ED ning aktiv qismlari temperaturasini oshirsa, uning bir qismi esa atrof muhitga uzatiladi. ED chulg’amlar, magnit o’tgazgich elementlari va konstruktiv detallar majmuasidan iborat. Bu qismlarning issiqlik o’tkazuvchanligi, issiqlik sig’imi va sovutish sharoitlari har xil bo’ladi, bu esa ED da issiqlik maydoni taqsimlanishining murakkab xarakterda ekanligini ko’rsatadi.

Issiqlikka aylanadigan va bir jinsli jisimning butun hajmiga tarqaladigan elektr energiya miqdori dvigateldagi isroflar quvvatiga va vaqtga poposionaldir bu yerda: c- solishtirma issiqlik sig’imi, ya’ni mazkur jisim massa birligini ga qizdirish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdori. G-jism massasi, kg - o’ta qizish,

Umumiy hol uchun elektr mashinasida qizish (1) va sovush (2) jarayonlarining vaqt bo’yicha o’zgarishi (a); dan boshlab mashinanig qizishi (b); mashinaning 0 gacha sovush jarayoning vaqt bo’yicha o’zgarishi.

Elektr mashinalarning sovutish sistemasi tabiy va suniy xillarga bo’linadi. Ularni sovutish uchun qanday modda qo’llanilishiga ko’ra ular havo, vodorod , moy va suv bilan sovutiladigan elektr mashinalarga bo’linadi. Sovutish usullariga ko’ra ular quyidagilarga bo’linadi.

seknd bilan ifodalaganda T miqdor qizishning konstantasi deyiladi. Olingan ifoda qizish egri chizig’ining tenglamasi deyiladi.

a) Chetdan sovutiladigan (bunda sovutuvchi gaz yoki suyuqlik chulg’am o’tkazgichlariga tegmaydi) bunday sovutilishga IP 44 himoyalanish darajali elektr mashinalar misol bo’la oladi. b) bevosita sovutiladigan (bunda sovutuvchi gaz yoki suyuqlik elektr mashinaning qizigan aktiv qisimlariga to’g’ridan to’g’ri tegib sovutadi) bunday sovutilishga IP 23 himoyalanish darajali elektr mashinalari kiradi.

Keyingi yarim asr ichida bir xil gabaritlarda havo bilan sovutishdan bevosita suv bilan sovutishga o’tish tufayli turbogeneratorlarning quvvatini 10 marta oshirishga erishildi.Bu 20 asrdagi eng buyuk yutuqlardan biridir. Umumiy maqsadli elektr mashinalarni sovutish uchun ko’pchilik holda ularning qizigan qisimlariga ventilator vositasida havoni majburiy haydab issiqlik atrof muhitga chiqariladi.