Мавзу: электр сигими. Конденсаторлар мусулмонов абдуманнон


Download 0.66 Mb.
Sana18.06.2023
Hajmi0.66 Mb.
#1559638
Bog'liq
ABDUMANNON

мавзу: ЭЛЕКТР СИГИМИ . Конденсаторлар

МУСУЛМОНОВ АБДУМАННОН

Маъруза режаси

Ўтказгичларда электр сиғими

Ўтказгичнинг электр сиғими С деб ўтказгичнинг заряди q унинг потенциали нисбатига тенг физик катталикка айтилади.

Яккаланган ўтказгичнинг электр сиғими деб, унинг потенциалини бир бирликка ўзгартириш учун зарур бўлган зарядга миқдор жиҳатидан тенг физик катталикка айтилади.

Электр сиғими бирлиги – фарада (Ф): 1Ф – яккаланган ўтказгичга 1Кл заряд узатилганда, унинг потенциали 1В га ўзгарадиган сиғимдир.

Яккаланган шарнинг электр сиғими

Конденсаторлар

Конденсатор иккита параллел ўтказгич қатламидан иборат бўлиб, уларда қарама-қарши ишорали зарядлар тўпланади. Қопламалар орасида диэлектрик модда бўлади.

Конденсатор сиғими – конденсаторда йиғилган q заряднинг қопламалар орасидаги потенциаллар фарқига нисбатига тенг бўлган физик катталикдир:


Ясси конденсаторнинг сиғими
Сферик конденсаторнинг сиғими
Цилиндрик конденсаторнинг сиғими

Ясси конденсаторнинг сиғими


Текис конденсатор, юзалари S, ораларидаги масофа d бўлган вакуумдаги иккита параллел пластиналардан ташкил топган.
Пластиналар орасидаги майдон биржинслидир.
1) қопламалар орасидаги масофа, яъни электр майдони камайганда конденсатор сиғими ортади;
2) қопламалар орасига катта сингдиувчан бўлган диэлектрик муҳит жойлаштирилса конденсаторнинг сиғими ортади.

Конденсаторларни кетма-кет улаш

  • Қопламалардаги электр заряди миқдори миқдор жиҳатдан бир-бирига тенгдир.
  • Тизимга қўйилган U кучланиш алоҳида конденсаторлар орасида тақсимланади
  • Натижавий сиғим

Конденсаторларни параллел улаш

  • Конденсатор пластиналари орасидаги
  • кучланиш А ва В нуқталар потенциаллар

    фарқига тенг, шу сабабли

  • Параллел уланган конденсаторлар тизимининг заряди ҳар битта конденсатор зарядлари йиғиндисига тенг.
  • Параллел уланганда сиғимлар қўшилади

Зарядланган конденсаторнинг энергияси

Манфий зарядланган қопламадан мусбат зарядланган қопламага мусбат заряд заряд кўчирилганда электростатик майдон кучи қаршилигига нисбатан иш бажарилади

Конденсатор заряди 0 дан q гача

ортганда ташқи кучлар бажарган иш

Зарядланган конденсаторнинг энергияси


- Конденсатор энергияси – электр майдонининг конденсатордаги йиғилган энергиясидир.

Зарядланган конденсаторнинг энергияси

Зарядланган текис конденсатор энергиясини майдон кучланганлиги орқали ифодалаймиз.

Сиғим ва кучланишни ифодалаймиз:

Натижада қуйидагига эга бўламиз:

Электростатик майдон энергияси зичлиги

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

  • Савельев И. В. Курс физики. М.: Наука 1989 т. 1
  • Савельев И. В. Курс физики. М.: Наука 1989 т. 2
  • Савельев И. В. Курс физики. М.: Наука 1989 т. 3
  • Трофимова Т. И. Курс физики. М.: Высшая школа, 1985 г.
  • Абдурахманов К.П., Эгамов У. Физика курси , 2011 й.
  • Детлаф А.А., Яворский Б.М. Курс физики. М.: Высшая школа, 1989 г.
  • Епифанов Г.И. Физика твердого тела. М. Высшая школа, 1977.
  • Огурцов Н.А. Курс лекций по физике, Харьков,2007.
  • Колмаков Ю.Н. Курс лекций по физике, Тула, 2002.
  • Оплачко Т.М.,Турсунметов К,А. Физика, Ташкент, 2007.

Таълим сайтлари ва Интернет ресурслари

  • fizika.uz – талабалар ва физика ўқитувчилари учун сайт .
  • neutrino.ucoz.ru- ТАТУ Физика кафедраси доценти О.Э.Тигайнинг шахсий сайти.
  • fizik.ru - ТАТУ Физика кафедраси катта ўқитувчиси В.С.Хамидовнинг шахсий сайти.
  • estudy.uz- ТАТУ талабалари учун физикадан масофавий таълим тизими
  • Yenka.com
  • http://phet.colorado.edu/
  • http://www.falstad.com/mathphysics.html
  • http://www.quantumatomica.co.uk/download.htm
  • http://school-collection.edu.ru

Download 0.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling