Mavzu: Endogen va ekzogen yo‘nalishlarda rivojlanish nazariyasi

Mavzu: Endogen va ekzogen yo‘nalishlarda rivojlanish nazariyasi

• Reja
• 1. Psixik taraqqiyot tushunchasi ta`rifi.
• 2. Psixik taraqqiyot omillari va shartlari.
• 3.Endogen nazariyalar mohiyati.
• 4.Ekzogen nazriyalarda psixik rivojlanish masalasining yoritilishi.

Psixik taraqqiyot – inson psixikasi, psixik jarayonlar, psixologik xususiyatlar va xulq-atvorda vujudga keluvchi miqdor hamda sifat o`zgarishlardir.

• Psixik taraqqiyot
• omillari

• Biologik
• (irsiyat va tug`ma,
• nasldan-naslga o`tuvchi
• xususiyatlar)

• Ijtimoiy
• (ijtimoiy hayot sharoitlari,
• jamiyat tomonidan qabul
• qilingan qoidalar,me`yorlar,
• ta`lim,tarbiya va h.)

Psixik taraqqiyot shartlari:

• Insonga xos bo`lgan miya.(zoopsixolog N.N.Ladigina-Kots va Kellog tajribalari).
• Insoniy yashash sharoitlari.(Hind psixologi Pid Singx kuzatuvlari)

• Ta`lim
• Muassasalari
• (o`qituvchi,
• tarbiyachilar,
• o`rtoqlar)

• Qo`ni-qo`shnilar,
• qarindosh-uruq`lar

• jamiyat

• Oilaviy muhit

• Psixik taraqqiyot
• shartlari

• Normal nerv tizimi
• va miyaga ega
• bo`lish

• Insoniy muhit

• Psixik taraqqiyotning harakatlantiruvchi kuchi – insonda yuzaga keluvchi yangi ehtiyojlar bilan uni qondirish imkoniyatlari o`rtasidagi ziddiyat, qarama-qarshilik.

Psixik taraqqiyot qonuniyatlari:

• Psixik rivojlanishning notekisligi qonuni.
• Psixik integratsiyasi qonuni.
• Plastiklik va kompensatsiya qonuni.

Senzitiv davr -

• muayyan yosh davrida psixikaning u yoki bu tomonlari samarali rivojlanishi uchun optimal (qulay) imkoniyatlar davri.

Subekt va muhitning qarama-qarshi qo`yilishi munosabatiga ko`ra dastlab rivojlanish psixologiyasida 2 ta yo`nalish yuzaga kelgan:

• Subekt va muhitning qarama-qarshi qo`yilishi munosabatiga ko`ra dastlab rivojlanish psixologiyasida 2 ta yo`nalish yuzaga kelgan:
• Endogen
• Ekzogen

Endogen nazariyalar

• O`rganish nazariyasi namoyondalari:
• Ch.Darvin;
• A.Gazell;
• L.Termen;
• K.Byuler;
• X.Verner;
• S.Xoll va b.

Ekzogen nazariyalar

• Namoyondalari:
• E.Torndayk;
• B.Skinner;
• R.Sirs;