Mavzu: Eritmalar haqida tushuncha. Foydalanilgan adabiyotlar

• Mavzu: Eritmalar haqida tushuncha.

Foydalanilgan adabiyotlar

• Mirzayev P.N., Mirzayeva M.P., “Kimyo”, abituriyentlar va repetitorlar uchun qo`llanma (5-nashr). Toshkent- “Akademnashr” 2019-yil, 77-81 va 369-377-betlar.
• Sereda I.P., “Ximiyadan konkurs masalalari”, oliy o`quv yurtlariga kiruvchilar uchun qo`llanma. T.: O`qituvchi. 1978 (qayta ishlangan nashr), 35-40 va 156-180-betlar.

• Eritmalar

• Ishlatilishi

• Turlari

• Eritmalarga oid nazariyalar

• Sinflari

• Eritma konsentratsi-yasilari

• Eritmalarning xossalari

• To`yingan

• o`ta to`yingan

• To`yinmagan

• Vant–Goff nazariyasi

• D.I.Mendeleyev nazariyasi

• Eritmalarning muzlash va qaynash temperaturalari

• Diffuziya

• Osmos

• Sanоatda va turmushda

• Labоratоriyada

• Elektrolitlar

• Noelektrolitlar

• Foiz
• konsentratsiya

• Molyar konsentratsiya

• Normal konsentratsiya

• Molyal konsentratsiya

• Eritmalarga tegishli ma’lumotlar asosidagi klaster:

• Titr konsentratsiya

• Erigan moddaning massa ulushi

• Erigan moddaning hajmiy ulushi

• Eritma — erituvchi, erigan modda va ularning o‘zaro ta’sirlashuv mahsulotlaridan iborat bir jinsli (gomogen) tuzilmadir.
• m+m1=m2
• Bu yerda, m – erituvchi massasi (g, kg yoki t), m1 - erigan moddaning massasi (g, kg yoki t), m2 – eritmaning massasi (g, kg yoki t).
• Eritmalar aralashmalar bilan kimyoviy birikmalar orasidagi holatga to`g`ri keladi.
• Eritmalar agregat holatiga qarab suyuq, qattiq (tilla buyumalar, duralyuminiy qotishmasi) va gazsimon (havo) bo`ladi.

ERUVCHANLIK

• ERUVCHANLIK
• Eruvchanlik - moddaning erish qobiliyati.
• Eruvchanlik moddaning ma’lum sharoitda to`yingan eritmasida erigan miqdori bilan o`lchanadi.

• Eritmalarning konsentratsiyalari

• Normal konsentratsiya,
• ekv/l

• Massa ulushi (% konsentaratsiya), birliksiz

• Molyal konsengtratsiya,
• mol/kg

• Hajmiy ulush (hajmiy % konsentratsiya), birliksiz

• Molyar konsentratsiya,
• mol/l

• Titr konsentratsiya,
• g/ml

ERITMALARNING KONSENTRATSIYALARI

• ERITMALARNING KONSENTRATSIYALARI
• 1. Erigan moddaning massa ulushi (foiz konsentratsiya).
• w(ω) yoki C% bilan belgilanadi. Massa ulush – eritmaning har 100 g da necha g erigan modda borligini ko`rsatadi yoki erigan modda massasining eritmaga nisbatidir. U quyidagi formula orqali ifodalanadi:
• Masala. 80g eritmada 20g erigan modda mavjud bo’lsa, eritmaning massa ulishini (%) aniqlang?

• Molyar konsentratsiya.

• Eritmaning hajm birligida erigan moddaning miqdori shu eritmaning molyar konsentratsiyasi yoki malyarligi deyiladi. Uning birligi mol/l :
• agar masala shartida zichlik va foiz konsentratsiya berilgan bo`lsa:
• bu yerda CM – molyar konsentratsiya (M, mol/l), n – modda miqdori (mol), V - hajm (l), m – massa (g), M – malyar massa (g/mol), C% - foiz konsentratsiya (%) d (ρ) – zichlik (g/ml).

Masala. 1) NaOH ning 240 g miqdoridan joydalanib tayyorlangan 500 ml eritmaning molyar konsentratsiyasini aniqlang?

• Masala. 1) NaOH ning 240 g miqdoridan joydalanib tayyorlangan 500 ml eritmaning molyar konsentratsiyasini aniqlang?
• 2) Zichligi 1.84 g/ml bo`lgan 98% li sulfat kislota eritmasining molyar konsentratsiyasini aniqlang?

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR:

• I.P. Seredaning “Ximiyadan konkurs masalalari” qo`llanmasidan 37-40-betlar oralig`idagi masala (151-191)larni yechish.