Mavzu: erkin tushish tezlanishini fizik mayatnik yordamida aniqlash

ÍSHNI BAJARISH TARTIBI 

1. Halqaning tashqi va ichki diametrlarini shtangensirkul yordamida 5—6 marta 

o‘lchab, ularning o‘rtacha qiymati aniqlanadi. 

2. Halqani prizmaga osib, uni muvozanat vaziyatidan 5°— 6° burchakka og‘dirib, 

tebranma harakatga keltiriladi. Halqa 3—4 marta to‘la tebrangandan keyin, u 

muvozanat vaziyatidan maksimal chetlangan vaqtda sekundomerni yurgizib, N 

marta (50—100) to‘la tebranish uchun ketgan t vaqt aniqlanadi va to‘la tebranish 

davrt 

ifodadan topiladi. 

3. Ichki va tashqi diametrlarning va to‘la tebranish davrining qiymatini bilgan 

holda (15) formula yordamida erkin tushish tezlanishining qiymati topiladi. 

4. To‘la tebranishlar sonini turlicha tanlab, tajriba 5—6 marta takror o‘tkaziladi va 

erkin tushish tezlanishining o‘rtacha qiymati hisoblanadi. 

5. Erkin tushish tezlanishini aniqlashda yo‘l qo'yilgan absolut va nisbiy xatoliklar 

aniqlanadi. 

Savollar 

1. Qanday mayatnik fizik mayatnik deyiladi? Uning qanday turlarini bilasiz? 

2. Fizik mayatnikning tebranish davri  ifodasini keltirib chiqaring. 

3. Fizik mayatnikning keltirilgan uzunligi deganda nimani tushunasiz? Nima uchun 

mayatnikning N to'la tebranishlar sonini ko'p olish kerak? 

4. Erkin tushish tezlanishining fizik ma’nosini tushuntiring. 

---

5. Fizik mayatnikning tebranish markazi deb nimaga aytiladi? Uni qanday aniqlash 

mumkin?