Mavzu: Estetika nazariyasi

San`at---estetik faoliyatning o’ziga xos turi, sehrli ma’naviy ko’zgu. San’at u kishini yashashga o’rgatadi, go`zallikka da`vat etadi, ma`naviy yuksaltiradi. Shu sababli insoniyat tarixida san`atsiz yashab o`tilgan birorta ham davr yo`q.

• San`at---estetik faoliyatning o’ziga xos turi, sehrli ma’naviy ko’zgu. San’at u kishini yashashga o’rgatadi, go`zallikka da`vat etadi, ma`naviy yuksaltiradi. Shu sababli insoniyat tarixida san`atsiz yashab o`tilgan birorta ham davr yo`q.
• Etika—bu “zarur”, “shunday bo`lishi kerak”ligini o`rganadi, estetika esa jozibadorlikni, go`zallikni ko`rsatadi, kishini hayajonlantiradi. Lev Tolstoy ta`biri bilan aytganda, “Haqiqiy talantning qo`sh qanoti bo`ladi, bir qanoti-etika bo`lsa, boshqasi- estetikadir”.
• San`at inson axloqiy odobining ko`zgusidir. San`at yaxshi va yomon hodisalarni ibrat qilib ko`rsatish orqali axloqiy poklikka, rahm-shafqatga, dardkashlikka, kamolotga davat etadi.

Estetika fanining jamiyat hayotida tutgan o‘rni quyidagi vazifalari bilan belgilanadi:

• Estetika fanining jamiyat hayotida tutgan o‘rni quyidagi vazifalari bilan belgilanadi:
• 1. tasviriy vazifasi;
• 2. normativ vazifasi;
• 3. ijodiy vazifasi;
• 4. ma’lumot berish (bilish) vazifasi;
• 5. didaktik (tarbiyaviy) vazifasi;
• 6. dunyoqarash vazifasi.

«lnson —butun bir olam,

«lnson —butun bir olam,

Faqat undagi azaliy tuyg‘u — oliyjanoblik boʻlsa bas».

F. M. DOSTOYEVSKIY

• Estetik his-tuyg‘u — insonning voqelikka, kishilarga, o‘z faoliyatiga nisbatan munosabatidir. Bu tuyg‘u bizni o'rab turgar voqelikni estetik jihatdan his etish qobiliyatidir, uning go'zalligini, uyg‘unligini sezishdir.
• Umar Xayyom estetik tuyg‘u haqida shunday deydi: «Asosiy tuyg'ular beshta: eshitish, ko‘rish, hid bilish, ta'm bilish, his etish va bu badandagi jonga o‘xshagan barcha besh tuyg‘uning o‘rni boshdadir. Shuning uchun ular toj yasadilar va uni boshga kiygizdilar, sirg‘a yasab quloqqa taqdilar, bilakuzuk yasab qo‘lga taqdilar, uzuk yasadilar va barmoqqa taqdilar va dedilarki, qilich qoʻlning fazilati va kuchi bilan harakat qiladi. Qalam boʻlsa, barmoqning kuchi va iste'dodi bilan harakat qiladi».