Mavzu: Faoliyat va uning tuzilishi Reja: Faoliyat haqida tushuncha. Inson faoliyatining tuzilishi. Faoliyatning asosiy turlari. Faoliyatning o‘zlashtirilishi va malakalarni egallash

Inson faoliyati ayrim xollarda tashqi tamondan ifodalansa (harakatlarda, yorish turish va xakozolarda), boshqa xollarda esa u ichki harakatlarga ega bo‘ladi. Ana shu nuktai nazardan sa’i harakatlarni ikki turkumga ajratish mumkin:

• Inson faoliyati ayrim xollarda tashqi tamondan ifodalansa (harakatlarda, yorish turish va xakozolarda), boshqa xollarda esa u ichki harakatlarga ega bo‘ladi. Ana shu nuktai nazardan sa’i harakatlarni ikki turkumga ajratish mumkin:
• a) tashqi( real, predmetli, jismoniy, Amaliy, motor) harakatlarga:
• b) ichki (timsloiy, ruhiy, psixik, aqliy, intellektual) sa’i harakatlar.

Tashqi, real (predmetli sa’i harakatlardan ichki, timsoliy, xatti-harakatlarga kuchirilishi utish jarayonini interiorizatsiya (tom ma’nosi bilan aytganda, ichki tarzga aylanishi) deb atashadi. Interiorizatsiya tufayli kishi psixikasi ma’lum bir vaqt ichida uning nazari e’tiborida bo‘lmagan narsalarning timsolida foydalanish qobiliyatiga ega bo‘ladi.

• Tashqi, real (predmetli sa’i harakatlardan ichki, timsoliy, xatti-harakatlarga kuchirilishi utish jarayonini interiorizatsiya (tom ma’nosi bilan aytganda, ichki tarzga aylanishi) deb atashadi. Interiorizatsiya tufayli kishi psixikasi ma’lum bir vaqt ichida uning nazari e’tiborida bo‘lmagan narsalarning timsolida foydalanish qobiliyatiga ega bo‘ladi.
• Aqliy amallarning tashqi predmetlari bilan bo‘ladigan sa’i–harakatlar (amallarga) kuchirilishiga ichki, psixik faoliyatining ekserizatsiyalashuvi (tom ma’nosi bilan aytganda, ichkini tashqi tarzga aylanishi) deb qarash mumkin. Faoliyatning barcha turi odamda tegishli ko’nikma va malakalar bilan amalga oshiriladi.

Faoliyatning asosiy turlari

• Faoliyatning asosiy turlari
• Har qanday faoliyat tarkibiga ham aqliy, ham jismoniy motor harakatlar mujassam bo‘ladi.
• Aqliy harakatlar-shaxsning ongli tarzda, ichki psixologik mexanizmlar vositasida amalga oshiradigan turli-tuman harakatlaridir. Eksperimental tarzda shu narsa isbot qilinganki, bunday harakatlar doimo motor harakatlarni ham uz ichiga oladi. Bunday harakatlar kuyidagi kurinishlarda bulishi mumkin. Pertseptiv-ya’ni bular shunday harakatlarki, ularning okibatida atrofdagi predmetlar va hodisalar to’g’risida yaxlit obraz shakllanadi; Mnemik faoliyat-narsa va hodisalarning moxiyati va mazmuniga aloqador materialning eslab kolinishi, esga tushirilishi hamda esda saqlab turilishi bilan bog‘liq murakkab faoliyat turi; fikrlash faoliyati–aql, faxm farosat vositasida turli xil muammolar, masalalalar va jumboklarni yechishga qaratilgan faoliyat;