Mavzu: Fe’llarning zamon, mayl va shaxs kategoriyalari. Fe’lning vazifadosh shakllari va modal shakllari. Fe’l yasalishi


Download 0.73 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/22
Sana23.04.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1385870
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   22
Bog'liq
130629 Fe’llarning zamon, mayl va shaxs kategoriyalari. Fe’lning vazifadosh shakllari va modal shakllari. Fe’l yasalishi.

 
 Ikkinchi guruh tuslovchilar. Bu affikslar –b(-ib), -a(-y) qo`shimchasi bilan 
shakllangan ravishdoshlardan, sifatdoshlardan (-yotgan qo`shimchasidan tashqari), 
shuningdek, -yap, -moqda, -yotib, -moqchi bilan shakllangan fe’l negizidan so`ng 
qo`shiladi. Mazkur guruhdagi tuslovchilar III shaxsdagina ikki xil ko`rinishda bo`ladi, 
ya’ni birinchi xil ko`rinishda –b(-ib), -a(-y) qo`shimchasi bilan shakllangan 
ravishdoshlar hamda –yap, -yotib bilan shakllangan fe’llar III shaxs birlikda –di (-ti), 
ko`plikda –di(lar), -ti(lar) shaxs-son affikslari bilan shakllanadi. 
Ikkinchi xil ko`rinishda esa fe’lning sifatdosh shakllariga (-gan, -r(-ar), -
digan, -vchi(-uvchi bilan hosil qilingan shakllariga), -moqda, -moqchi, -yotir bilan 
shakllangan fe’l negizlari, shuningdek, fe’llar ekan, emish to`liqsiz fe’llari bilan 
birga qo`llansa, III shaxsda shaxs ko`rsatkichi shakllanmaydi (nol ko`rsatkichli 
shaklda keladi). 
Fe’llarning ikkinchi guruh (A.B ko`rinishi) tuslovchilar bilan tuslanishi 
quyidagicha: «A» ko`rinishi 
Shaxs 
Son 
Birlik 
Ko`plik 

yozib-man, yozayotib-man, yoza-
man yozyap-man 
 yozib-miz, 
yozayotib-miz, 
yoza-miz, yozyap –miz 
II 
yozib-san, yozayotib-san, yoza-
san, yozyap -san 
yozib-siz, yozayotib-siz, yoza-
siz, yozyap –siz 
III 
yozib-di, yozayotib-di, yoza-di, 
yozyap -ti 
yozibdilar, 
zayotibdilar, 
yozadilar, yozyaptilar 


21 
«B» ko`rinishi 
Shaxs 
Son 
Birlik 
Ko`plik 

yozgan-man, 
yozar-man, 
yozadigan-man, yozmoqda-man
yozmoqchi-man 
yozgan-miz, 
yozar-miz, 
yozadigan-miz, yozmoqda-miz, 
yozmoqchi-miz 
II 
yozgan-san, 
yozar-san, 
yozadigan-san, 
yozmoqda-san, 
yozmoqchi-san 
yozgan-siz, 
yozar-siz, 
yozadigan-siz, yozmoqda-siz, 
yozmoqchi-siz 
III 
yozgan, 
yozar, 
yozadigan, 
yozmoqda, yozmoqchi 
yozgan-lar, 
yozar-lar, 
yozadigan-lar, yozmoqda-lar
yozmoqchi-lar 

Download 0.73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling