Mavzu: fmining atrof muhitni muhofaza qilish va tabiiy ofatlar riskini yumshatishdagi ahamiyati. Asosiy omillarni aniqlash

1- AMALIY ISH
MAVZU: FMINING ATROF MUHITNI MUHOFAZA QILISH VA TABIIY OFATLAR RISKINI YUMSHATISHDAGI AHAMIYATI. ASOSIY OMILLARNI ANIQLASH.
1.Savol: Amaliy ishning yana bir maqsadi atrof-muhitni muhofaza qilish uchun fazoviy ma'lumotlar va ma'lumotlardan foydalanish va FMIni ishlab chiqish zaruriyatiga oid tegishli adabiyot va tashabbuslarni o'rganishdir. Buning uchun quyida keltirilgan havoladagi maqolani o’qing!
Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy ofatlar xavfini boshqarish uchun fazoviy ma'lumotlar infratuzilmalari.
Bu berilgan havolada mashqning maqsadi atrof-muhitni muhofaza qilish uchun fazoviy ma'lumotlar va ma'lumotlardan foydalanish bo’lib SDIni ishlab chiqish zaruriyati bo'yicha tegishli adabiyot va tashabbuslarni o'rganishdan iborat ekan. Bunda keltirilgan mashqni bajarish orqali men FMI haqida ham ma’lumotga ega bo’laman.
1- Menda birinchi qadam tashabbuslarni o’rganishdan boshlar ekanmanbunda shunday keltirilgan ekan bunan umumiy maqsadlaridan biri ya’ni uning nima uchun kerak ekanligi ko'p sonli kuzatuv tizimlaridan to'plangan atrof-muhit ma'lumotlari va ma'lumotlarini almashishni osonlashtirish va ko'p sonli kuzatuv tizimlaridan to'plangan ma'lumotlarni almashishni osonlashtirish uchun Yerni kuzatish bo'yicha guruh (GEO) www.geoportal.org saytida mavjud bo'lgan Global Yerni kuzatish tizimlari (GEOSS) portalini ishlab chiqgan ekan, bu bir qarashda Yerning holatini kuzatish deb ham aytsak ham bo’ladi.
Atrof-muhit ma'lumotlarini to'plash, almashish va ulardan foydalanishni yaxshilash uchun tashkil etilgan umumiy ekologik axborot tizimi (SEIS) (https://www.eea.europa.eu/about-us/what/shared-environmental-information-system-1) va Yevropa bo'ylab ma'lumotlar. Yevropa atrof-muhit agentligi butun Yevropada atrof-muhitga oid ma'lumotlar va ma'lumotlarni to'plash, almashish va ulardan foydalanishni yaxshilash uchun bir qator ko'rsatkichlarni yaratdi. EEA ko'rsatkichlari to'plami 2014 EEA ko'rsatkichlari bo'yicha keng qamrovli qo'llanmani taqdim etgan ekan. EEA ning Indikatorlarni boshqarish tizimi (IMS) hozirda 22 ta atrof-muhit mavzusini qamrab oluvchi 120 ta ko'rsatkichni o'z ichiga oladi.
2.Savol: 5. Tabiiy ofatlarni boshqarish faoliyati turli darajadagi (mahalliydan milliygacha) turli tashkilotlarning o'z ma'lumotlari, tizimlari va xizmatlari bilan hamkorligini o'z ichiga oladi. Odatda bu harakatlar qisqa vaqt ichida amalga oshirilishi kerak. Quyida "Tabiiy va tehnogen ofatlarni boshqarishni osonlashtirish uchun FMI va veb-asoslangan tizimdan foydalanish" haqida maqola berilgan. Unda FMIdan foydalanib ofatlarni boshqarishni qanday osonlashtirish mumkinligi haqida tushuncha beradi. Unda FMI nima uchun xavflarni boshqarish uchun muhimligini aniqlashning asosiy omillarini ko’rsating; qaysi ma'lumotlar to'plami xavflarni boshqarishni qo'llab-quvvatlash uchun eng muhim ekanligini yozing.

Tabiiy ofatlarni boshqarishda FMI ning roli
FMI bu hozirgi kunda juda katta rivojlanishlar bilan o’sib kelayotgan bir soha desak ham mubolag’a bo’lmidi bu sohaning foydalanuvchilariga quidagi ko’plab qulayliklarni yaratadi turli fanlar va tashkilotlar bo'yicha ma'lumotlarni tartibga solishning ortib borayotgan ehtiyoji, shuningdek, ko'p ishtirokchi, qarorlar qabul qilinadigan muhitlarni yaratish zarurati FMI kontseptsiyasini keltirib chiqardi. FMI - keng doiradagi foydalanuvchilarga fazoviy ma'lumotlarga oson va xavfsiz tarzda kirish, olish va tarqatish imkonini beradigan muhitni yaratishga qaratilgan tashabbus.
Aslida, FMIlar ma'lumotlarni almashish imkonini beradi, bu juda katta foydali, chunki bu foydalanuvchilarga ma'lumotlarni yaratish va saqlash va ularni boshqa ma'lumotlar to'plamlari bilan integratsiyalashuvi bilan bog'liq xarajatlarning takrorlanishiga yo'l qo'ymaslik orqali yangi ma'lumotlar to'plamini olishga harakat qilganda resurslar, vaqt va kuchni tejash imkonini beradi. FMI, shuningdek, hamkorlikka asoslangan o'zaro bog'langan FMIlarning integratsiyalashgan, ko'p bosqichli ierarxiyasidir,va turli manfaatdor tomonlar o'rtasidagi hamkorlik.
FMI fazoviy ma'lumotlarni samarali to'plash, boshqarish, kirish, yetkazib berish va ulardan foydalanish uchun zarur bo'lgan siyosatlar, kirish tarmoqlari va ma'lumotlar bilan ishlash vositalari (mavjud texnologiyalar asosida), standartlar va inson resurslarini o'z ichiga oladi. Muayyan yurisdiktsiya yoki jamiyat.
Men yuqorida aytib o’tganim kabi FMI bir tomonlama ishledigan tor soha emas balki bu ko’plab sohalarni o’z ichiga oladi,uning asosiy tarkibiy qismlarini ko'rib chiqsak, FMI doirasidagi o'zaro ta'sirining turli tabiati asosida komponentlarning turli toifalarini shakllantirish mumkin . Odamlar va ma'lumotlar o'rtasidagi muhim va asosiy rolni bitta toifa sifatida hisobga olsak, ikkinchi toifani asosiy texnologik komponentlar: kirish tarmoqlari, siyosat va standartlardan iborat deb hisoblash mumkin. Bu ikki toifaning tabiati jamoalarda sodir bo'layotgan o'zgarishlar va ularning ehtiyojlari, shuningdek, turli xil ma'lumotlar to'plamiga bo'lgan doimiy talab tufayli juda o’zgaruvchandir.
Bundan tashqari, texnologiyaning jadal rivojlanishi bilan odamlar va ma'lumotlar o'rtasidagi huquqlar, cheklovlar va majburiyatlar vositachiligiga bo'lgan ehtiyoj ham doimiy ravishda o'zgarib turadi.
Biz nima uchun aynan FMI dan tabiiy ofatlarni oldini olish uchun foydalanamiz odamlarga qulayliklarni yaratish uchun bunga yana bir misol bu maqolani o’qib shuni tushundimki buning sababi shundaki, FMI odamlar va ma'lumotlar o'rtasidagi munosabatni aniqlay oladi va odamlar FMI ning asosiy komponenti va tegishli modellari asosida ma'lumotlarga kirishlari, olishlari va tarqatishlari mumkin bo'lgan muhitni yaratishi mumkin.
FMI ning ushbu asosiy komponentlarining har biriga aniqlik kiritib, FMI kontseptual modeli ishlab chiqilishi mumkin, bu fazoviy ma'lumotlarining mavjudligi, foydalanishi va ulardan foydalanishni osonlashtirishga yordam beradi va shu bilan tabiiy ofatlarni boshqarishni osonlashtiradi.