Mavzu: Futbol o‘yinida to’pni to’xtashish va uzatish mahoratini oshirish. Reja

Yakunlovchi faza- keyingi harakat uchun dastlabki holatni qabul qilish. Zarbadan so‘ng oyoqning to‘g‘riga-yuqoriga harakati davom etadi. Umumiy tortishish markazi (UTM), zarba berish paytida tayanch maydoni ustida bo‘lib, oyoq harakati tarafiga siljiydi.
Harakatlarning ushbu tuzilishi to'p tepishning ko'plab usullariga xosdir. Yuqoridagi talablarga rioya qilish to'pga turli usullar bilan kuchli zarba berish imkonini beradi.
To'pning parvoz yo'nalishi to'pni zarba berilgan joyga bog'liqdir. Agar gorizontal tekislikda zarba to'pning o'rtasiga berilsa, to'p to'g'ri va pastlab uchadi.
To'p traektoriyasi kesilgan zarbalar natijasida sezilarli darajada o'zgaradi. Bunday holda, zarba yo'nalishi to'pning UTM-dan o'tmaydi, bu uning aylanishiga sabab bo'ladi. To‘pning ost qismiga tepilganda aylanish gorizontal o'q atrofida bo'ladi, to'p markazidan o'ngga yoki chapga zarba berilganda aylanish vertikal o'q atrofida bo'ladi.
Oyoqning ichki qismi bilan to'pni to'xtatish dumalab va uchib kelayotgan to'plarni to‘xtatishda qo‘llaniladi. To'xtatish yuzasi va amartizatsion yo'lning uzunligi tufayli ushbu usul yuqori darajadagi ishonchlilikka ega (6-rasm).

6-rasm. Oyoqning ichki qismi bilan to'pni to'xtatish texnikasi.

Yuqori uchuvchi to'plar sakrab to'xtatiladi. Bir yoki ikki oyoqning itarilishi bilan yuqoriga sakrash amalga oshiriladi. To'xtuvchi oyoqning chanoq-son va tizza bo'g'imlari kuchli bukiladi. Oyoq panjalari tashqariga buriladi. To'p to'xtatgandan so'ng, keyngi harakatlar amalga oshiriladi.

Oyoq panjasining ostki qismi bilan to‘pni to‘xtatish dumalayotgan va yuqoridan kelayotgan to‘plarni to'xtatishda ishlatiladi (7-rasm). Dumalayotgan to'plarni to'xtishdagi dastlabki holat – to‘pga qarab, tana vazni tayanch oyoqqa o'tkaziladi. To'p yaqinlashayotganda to‘xtatuvchi oyoqning tizza bo‘g‘imlari ozgina bukilgan bo'lib, to'p tomon yo'naltiriladi. Oyoq uchi yuqoriga 30-40° ko'tariladi. Oyoq tovoni to‘p ustidan 5-10 sm masofa oralig‘da boladi.

7-rasm. To'pni oyoq panjasining ust qismi bilan to'xtatish texnikasi.

To'p oyoq panjasining ust qismi bilan to'qnashganda, orqaga qarab biroz harakat amalga oshiriladi.

Oyoq panjasining ust qismi bilan tushayotgan to‘pni to‘xtatish uchun uning tushish joyini aniq bilish kerak. To‘xtatuvchi oyoqning tizza bo‘g‘imi ozgina bukilgan, oyoqning uchi ko'tarilgan, oyoqning o‘zi esa bo'shashgan holatda bo‘ladi.
To'pni to‘xtatish erga tegish paytida amalga oshiriladi, bu holda to'p oyoq panjasining tagi bilan yopiladi, lekin yerga bosilmaydi.