Mavzu: Grafik axborotlarni kodlash, ularni qayta ishlash. Vazifalar turlari

4 laboratoriya mashg’uloti

Mavzu: Grafik axborotlarni kodlash, ularni qayta ishlash.
Vazifalar turlari:

1. Video xotirasi miqdorini topish.

2. Ekranning aniqligini aniqlang va grafik rejimini o'rnating.
1. Video xotirasi miqdorini topish

Ushbu turdagi vazifalarda quyidagi tushunchalar qo'llaniladi:

· video xotira hajmi

· grafik rejimi

· rang chuqurligi

· ekran o'lchamlari

· palletlar

Bu kabi barcha vazifalarda bir yoki bir nechta qiymatni topish kerak.

Video xotirasi -bu maxsus operativ xotira bo’lib grafik tasvir hosil qiladi. Ko'pincha, yaxshi kompyuterlar uchun hajmi 16.7 million rang palitrasiga eng 512 Kb dan 4 Mb gacha talab qo’yiladi.
Video xotira hajmi  formula bo'yicha hisoblab chiqilgan: V =N *X *Y bu yerda N  - bitta nuqtaning rang chuqurligi, X,Y -ekran o'lchamlari gorizontal va vertikal.
Displey ekrani ikkita asosiy rejimda ishlaydi: matn  va grafik.

Grafik rejimida  ekran alohida yorqin nuqtalarga bo'linadi, ularning soni ekranning turiga, masalan, 640 gorizontal va 480 vertikal ravishda bog'liq.
Masalan:
1. Ekrandagi umumiy o’lchami (piksellar sonini): 640 * 480 = 307200
2. Kerakli video xotira miqdori V = 4 bit * 307200 = 1228800 bit = 153600 bayt = 150 KB.

1-misol. Kompyuterning video xotirasi 512 Kb hajmiga ega, grafik panjaraning o'lchami 640 × 200, 16 rangli palitrada. Bir vaqtning o'zida bir nechta ekran sahifalari kompyuterning video xotirasiga mos kelishi mumkin?

Berilgan :
K = 640 *200 = 128000 piksel;

N = 16 rang;

Raster grafik tasvirning axborot hajmini hisoblash (grafik tasvirdagi ma'lumot miqdori) bu tasvirdagi piksel sonini va rang chuqurligini (bitta pikselning axborot og'irligi) aniqlashga asoslanadi.

Shunday qilib, raster grafik tasvirning axborot hajmini hisoblash uchun V = K * i formulasi ishlatiladi, bu erda V - bayt, kilobayt, megabayt bilan o'lchanadigan raster grafik tasvirning axborot hajmi; K - tasvirdagi piksellar (nuqtali), mediadan o'lchamlari bilan aniqlanadi (monitor ekrani, brauzer, printer); i piksel boshiga bitlar bilan o'lchanadigan rang chuqurligi.

Rang chuqurligi nuqta rangi kodlash uchun ishlatiladigan bit sonlari bilan belgilanadi.

Rang chuqurligi formuladan ko'rsatilgan ranglarning soniga bog'liq

N = 2ⁱ , bu erda N - paletdagi ranglarning soni, i piksel boshiga bitlarning rang chuqurligi.

Quyidagi formuladan foydalanamiz:
V = K * i; N = 2ⁱ ;
M = W / V, bu erda M - ekran sahifalari soni, W-video xotira hajmi
16 = 2⁴ , i= 4 bit / piksel;
K = 640*200 = 128000 piksel

Ekranda V = 128000 * 4 = 512000bit = 64000 byte = 62.5Kb

M = 512 / 62,5 = 8 ta sahifa

JavobA: 8 to'liq ekran sahifalari bir vaqtning o'zida kompyuterning video xotirasida saqlanishi mumkin.

2-misol. Raster grafik faylini konvertatsiya qilish jarayonida ranglar soni 1024 dan 32 gacha kamaydi. Faylning axborot hajmi necha marta kamaydi?
N = 2ⁱ formulasidan foydalanamiz   i  bu erda N - rasmdagi ranglarning soni, i  - har bir piksel uchun ajratilgan bit sonlari. Keyin 1024 = 2ⁱ   Shuning uchun i= 10 bit. Faylni 32 = 2ⁱ o'zgartirgandan so'ng   i= 5, faylning axborot hajmi 2 baravar kamaydi.

Javob: axborot fayli hajmi 2 barobar qisqardi.

3-misol. Monito’r ekran o'lchamlari 1024x768 piksel, rang chuqurligi esa 16 bit. Ushbu grafik rejimida kerakli video xotirasi miqdori qancha?

Ekrandagi jami bitlar: 1024 × 768 = 786432

Kerakli video xotira miqdori 16 bit × 786432 = 12 582 912 bit = 1 572 864 bayt = 1536 KB = 1,5 MB

Javob: Ushbu grafik rejimida 1,5 MB video xotirasi talab qilinadi.
Topshiriqlar.
1.. RGB rang modeli bitta piksel kodlash uchun 3 baytdan foydalanadi. 2048 * 1536 pikselli fotosurat RGB kodlash yordamida siqilmagan fayl sifatida saqlandi. Olingan fayl hajmini megabaytda aniqlang.

2.. Rasmning 16 dan ortiq tondan foydalanmasligi ma'lum bo'lgan taqdirda, 32 * 32 pikselli qora va oq raster tasvirni saqlash uchun etarli xotira miqdori (baytlarda) qancha?

3. Raster grafik faylini konvertatsiya qilish jarayonida ranglar soni 1024 dan 32 gacha kamaydi. Faylning axborot hajmi necha marta kamaydi?

4. Raster grafik faylini konvertatsiya qilish jarayonida ranglarning soni 512 dan 8 gacha kamaydi. Faylning axborot hajmi necha marta kamaydi?

5. Rasterli 256 rangli rasm faylini qora va oq shaklga (2 rang) aylantirgandan so'ng uning hajmi 70 baytga qisqardi. Resurs fayl hajmi qanday edi?

6. 1360 betdan iborat kitob 40 MB ni tashkil qiladi. Kitobning ayrim sahifalari 320 * 640 piksel formatidagi rangli tasvirlardir. Matn kitobining bir sahifasida 1024 ta belgilar joylashtirilgan. Har bir belgi 1 bayt bilan kodlangan. Matnli sahifalar soni rangli rasmlarga ega bo'lgan sahifalardan 560 taga ko'p. Kitob tasvirini ko'rsatish uchun qancha rang ishlatiladi? Javobni aniq raqam sifatida yozing.

Rang chuqurligi/ Palitra

7. Printer tomonidan yaratilgan pikselning rangi ko'k, qizil va sariq rangli uchta element bilan aniqlanadi. Bir pikselning har bir komponenti uchun 4 bit ajratildi. Pikselli ranglarni qancha rangda o'zgartira oladi?

8. Monitorning pikselining rangi uch qismdan iborat: yashil, ko'k va qizil. Bitta pikselning qizil va ko'k elementlari uchun 5 ta bit ajratildi. Agar bitmap tasvirining hajmi 8 * 8 piksel hajmida 128 bayt xotira bo'lsa, bitta pikselning yashil qismiga qancha bit ajratilgan?

9. Raster grafik faylini konvertatsiya qilish jarayonida uning hajmi 1,5 baravar kamaydi. Dastlab, agar konvertatsiya 256 rangli paletda bir xil o'lchamdagi raster tasvirni qo'lga kiritgan bo'lsa, dastlab paletada necha rang bor edi?

10. Bitmap tasvirini 64 piksel 64 gacha saqlash uchun 512 bayt xotira ajratildi. Rasm paletida maksimal ranglar soni qancha?

11. Bitmap tasvirini 128 * 128 piksel saqlash uchun 4 kilobayt xotira ishlatilgan. Rasm paletida maksimal ranglar soni qancha?

12. Monitor 16 777 216 rangli ekranga ega bo'lish imkonini beradi. Baytlarda qancha xotira bor 1 piksel?

13. Grafik ekranning moviy rangi 0011 kodli. Video kartaning hajmi 125 Kb. Maksimal ekran o'lchamlarini aniqlang:

14. 16,384 bit / s tezlikda ma'lumotlarni uzatuvchi modem 4 daqiqada va 16 sekundda qisqartirilgan rangli raster tasvirni uzatdi. Rasm hajmi 1024 * 512 piksel ekanligini bilsangiz, tasvir paletida eng ko'p sonli rangni ko'rsating.