Mavzu: Havoning namligini aniqlash Sarfni o’lchash usullari va o’zgaruvchan bosimli sarf o’lchagichlar

Q₁=a(t-t₁)S₁
Bu yerda a - proporsionallik koeffitsienti.
(t –t₁,) - Temperatura farqi, S₁ - Bug‘lanish yuzasi
Dalton qonuniga muvofiq vaqt birligi ichida bug‘langan suyuqlik miqdori:

M=(CS(P₀-P))/H

Bu erda N-atmosfera bosimi, S₂- bug‘lanish yuzasi.

R_o - tuyintiruvchi bug‘ bosimi, R - porsional bosim
S-havo oqimi tezligiga bog‘liq bo‘lgan proporsionallik koeffitsienti,
Solishtirma bug‘lanish issiqligini hisobga olib bug‘lanish issiqligini
Psixrometr asosan birday havo oqimiga o‘rnatilgan ikkita bir xil termometrdan iborat bo‘lib, birining sharchasi batist material bilan o‘ralgan A, havo oqimini vujudga keltirish uchun aspirator - V bilan jihozlangan. V. Batist rezina idishdagi ("grusha") suv bilan ho‘llanadi. V ni 5-6 marta burab, aspirator ishga tushiriladi. Termometr ko‘rsatishi barqarorlashgan (3-5) minutdan so‘ng quruq va ho‘l termometrlar ko‘rsatishlarini yozib olinadi. Absalyut namlik aspiratsion psixometrlar uchun formulaga asosan quyidagicha hisoblanadi.
R=R₀-0,000662 (t-t,)H
Bu yerda R_o - ho‘l termometr ko‘rsatishi bo‘yicha jadvaldan olinadi
To‘yingan suv bug‘ining turli haroratdagi bosimi.
Sarf bu — vaqt birligi ichida oqim yoʻnalishi boʻyicha oʻtgan moddaning vazn yoki xajm miqdori. Sarfni oʻlchash tushunchasida ikki xil sarf farqini ajratib olish kerak: Xajmli sarf va vaznli sarf. Xajmli sarf oʻlchash usulida odatda suyuqliklar va gazlarning vaqti birligi ichida oʻtgan xajmi oʻlchanadi.
Vaznli sarf oʻlchashda esa moddaning vaqt birligi ichida oʻtgan vazn miqdori oʻlchanadi.
Oʻlchash usulini oʻzi xam ikki xil turga ega: birinchisida vaqt birligi ichida oʻtgan moddaning vazn midori yoki xajmi, yaʼni bu xolda sarf bevosita xajm yoki ogʻirlik birliklari bilan ifodalanadi; ikkinchi usulda joriy oqim tezligiga koʻra vaqt birligi ichida qancha miqdorda modda oʻtishi, yaʼni oniy sarf oʻlchanadi.

1. 
   Doimiy perepadli (rotametr);
   
2. 
   Oʻzgaruvchan perepadli (Diafragma);
   
3. 
   tezlik xisoblagichlari;
   
4. 
   Induksion sarf oʻlchagichlar;
   
5. 
   Xajm oʻlchagichlar yordamida aniqlash mumkin.
   

Sarfi oʻlchanayotgan moddaning agregat xolatiga koʻra, ushbu modda uchun faqat oʻziga xos boʻlgan xususiyatlari yuzasidan korreksiya xisobi yuritib boriladi.
Chunki texnologik jarayon taqozo etadigan bosim va xaroratga bogʻliq xolda oʻlchangan sarf bilan standart qabul qilingan sharoitda oʻlchanadigan sarf qiymat koʻrsatikich bir biridan katta farq qiladi.
Yaʼni texnologik jarayonlarda odatda yuqori xarorat va bosim ositdagi reaksiyalar natijasidan keyingi xolat sarfi oʻlchanishi mumkin, ammo xar bir modda uchun uning solishtirma zichligi, molekulyar massasi kabi xossalari faqat oʻziga xos va takrorlanmas boʻladi.
Shuningdek xar modda uchun meʼyoriy xarorat va bosim xam aloxida xisoblanishi mumkin. Odatda gazlar xarorat oshgan sari xajmi ortib boradi.
Bu xolatda xajmiy sarf oʻlchash jarayonida chalkashliklar kelib chiqishini oldini olish uchun shu gazning kimyoviy va fizik noyob xossalaridan kelib chiqib, uning sarf xisobini meʼyorlanadi. Yaʼni texnologik jarayondagi bosim va xaroratga koʻra oʻlchangan sarf, meʼyoriy sharoitdagi sarf xisobiga oʻgiriladi.
Odatda gazlar uchun meʼyoriy sharoit deb bir atmosfera bosimi va 20 S xarorat qabul qilinadi.

Xulosa
Ushbu mustaqil ishni bajarish davomida Havoni nisbiy namligini o’lchash usullarini

xususan psixrometrik usulni o’rgandim. Psixrometrni metrologik xususiyatlarini to’g’risida bilim ko’nikmalar hosil bo’ldi.Havoning namligini yuqoridagi formulalar bilan hisobladim.
Sarf o’lchash haqida ham umumiy tushunchalarga ham ega bo’ldim.Sarf o’lchash asboblari o’lchash uslublari haqida bilib oldim. Ishlab chiqarish ko’p qo’llaniladigan sarf o’lchash vositalarini ham o’rgandim.


Foydanalingan adabiyotlar ;
1.O’lchash usullari va vositalari. Mamajonov A.A Sattorov M.O
2.Wikipediya