Mavzu: Hisoblash texnikasining rivojlanish tarixi

II. Uy vazifani tekshirish: (6 daqiqa). Interfeys va uning turlari haqida so'zlab bering. Interfeys protokoli deganda nimani tushunasiz? Foydalanuvchi interfeysi nima? Misollar keltiring Foydalanuvchi interfeysi xususiyatiga ko'ra qanday bo'lishi mumkin? Yumshoq va qattiq interfeyslarni misollar bilan yoriting. Nografik interfeys deganda nimani tushunasiz? Grafik interfeys deganda nimani tushunasiz?
III. Yangi mavzu bayoni: (20 daqiqa) Aksariyat hollarda operatsion sistemaga ikki xil ta'rif berishadi: "kompyuter qurilmalarini boshqaruvchi dasturlar majmui" va "kompyuterdagi boshqa dasturlarni boshqaruvchi dasturlar majmui". Dasturiy ta'minotni asosiy tashkil etuvchisi hisoblanadigan operatsion sistema tushunchasiga to'liq ta'rif berish qiyin. Chunki, bir tomondan, sistema so'zi turli soha mutaxassislari tomonidan keng qo'llaniladi va turlicha talqin qilinadi; operatsiya so'zi esa to'g'ridan-to'g'ri tarjimada "amal" degan ma'noni anglatsa-da, uning tub mohiyatini bu birgina so'z bilan aniq tavsiflab bo'lmaydi. Ikkinchi tomondan, operatsion sistema faqatgina kompyuter qurilmalari va dasturlarini boshqaruvchi dasturlar majmui emas, balki unga boshqa talablar ham qo'yilishi mumkin.
Kompyuter ishga tushirilganda, odatda, uning qurilmalari bilan bir qatorda maxsus dastur ishga tushadi. Mazkur dastur foydalanuvchi bilan kompyuter orasidagi qulay interfeysli muloqotni ta'minlaydi va u operatsion sistema (qisqacha OS) deb yuritiladi.Shaxsiy kompyuter operatsion sistemalaridan butun dunyoda millionlab kishilar foydalanadilar. Hozirgi axborot texnologiyalari davrida kompyuterning operatsion sistemasi bilan tanishish telefonda qo'ng'iroq qilish va televizorni elektr manbayiga ulash ko'nikmasi, ma'lumotnoma va lug'atlardan, pochtadan va bankdan foydalanish ko'nikmalari kabi zarur bo'lmoqda.Shaxsiy kompyuterlar uchun birinchi operatsion sistema CP/M (Control Programm for Microcompyuters) deb nomlanib, u 1973-yilda Digital Research kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Operatsion sistemalar juda ko'p bo'lib, ularga quyidagilarni misol qilish mumkin: MS DOS, PRO DOS, OS/2, FreeBSD, MICROSOFT WINDOWS, UNIX, LINUX, MAC OS.Shaxsiy kompyuterlarning operatsion sistemalari bir necha parametrlar bilan farq qiladilar. Xususan, operatsion sistemani quyidagi sinflarga bo'lish mumkin: