Mavzu; Hozirgi o’zbek tilida dialektizmlar Mundarija Kirish Reja; I bob. Adabiy til me’yorlari va dialektizmlar o’rtasidagi bog’liqlik. Ularning ta’siri

1.2.Til va nutq va uning me’yorlari

Ma’daniy nutq me’zonlari

1. Madaniy nutq mezonlari:

1) nutq to’g’riligi;

2) nutqning aniqligi;
3) nutq sofligi;
4) nutq boyligi;
5) nutqning ifodaliligi;
6) nutq mantiqi;
7) nutqning maqsadga muvofiqligi
2. Yozma nutqni o„stirish vositalari va unga qo’yiladigan talablar.
Pifagor uzugida :”Qisqa muddatli muvaffaqiyatsizlik, qisqa muddatli
muvaffaqiyatdan yaxshiroq”.
Nutq to‘g‘riligi.Nutq madaniyatining ilk bosqichi nutq to’g’rililigidir. Nutqning to„g„riligi adabiy til va uning me’yorlarini egallashdir.
O’rta maktab programmasi to’g’ri nutq malakasini shakllantirishni
ko’zda tutadi.(ko’proq grammatika sohasida). Nutq to’g’riligining buzilish sabablari shevachilikning ta’siri,tilni yetarli darajada bilmaslik, nutqiy ko’nikmalarning yetarli emasligi. Nutqning to’g’ri bo’lishi- bu uning bosh aloqaviy smfaim sanaladi. Nutqning to’g’ri tuzilgan bo’lishi tomonlarning so’zlovchi va tinglovchining, yozuvchi va o’quvchining bir-birlarini tez va oson tushunishlarini ta’minlaydi.
Agar nutq tog‘ri bo’lmasa, u aniq ham , maqsadga muvofiq ham, mantiqiy ham bo„lmaydi.
To’g’rilik deganda – nutq madaniyatining zarur va birinchi sharti sifatida adabiy tilning ma’lum paytda qabul qilingan normasiga qat’iy va aniq muvofiq qilinishi, uning talaffuz, imloviy lug’at va Grammatik normalarni egallashni tushunish lozim bo’ladi. Demak, nutqning to’g’ri bo’lishi eng avvalo, uning adabiy til normalariga muvofiq kelishidir.