Mavzu: Ifodali o’qitish vositalari. Reja

ravishlarda: yangi, hozir, doim, hamisha;
olmoshlarga: hamma, barcha, nimadir, biroq, bir narsa;3)-modal so'zlarda; albatta, ehtimol, aftidan;
ayrim yordamchi so'zlarda; ammo, lekin, hatto, balki.
O'zbek tilida urg'u olmaydigan unsurlar ham bor. Bunda: -ku, -u, -yu, mi, chi kabi yuklamalarni ko'rsatish mumkin; sen-ku, bordim-ku, aytsam-chi, siz-chi, bor-mi.
Bulardan boshqa, o'zbek tilida bir qancha qo'shimchalar urg'u olmaydi; Masalan: -cha, day, (dek); va bo’lishsizlik qo'shimchalari -ma; kesimlik qo'shimchasidir, man, san, miz, siz. kabilar. Misollar: Shamolday uchadi.yosh_qizcha;. qamishday qomati bor; ismini bilolmadim; bu Vatanning egasi bizmiz; oltin olma, olqish ol kabi.
Sinkveyning metodi: talabalarga sinkveyning metodi quyidagicha tushuntiriladi.
SINKVEYN
• 1 ta ot (tushuncha)
• 2 sifatdan iborat belgi
• 3 fe’ldan iborat xarakter xususiyatlari
• 4 so‘zdan iborat shaxsiy munosabat
• 1 so‘zdan iborat sinonim yoki lo‘nda fikr.
misol uchun
• Urg’u
• ifodali nutq
• Fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi
• Asosiy mazmunni ochib berasdi
• ohang
Demak, o’zbek tillda urg’u so’zning boshida, o’rtasida va oxirida ham kelishi mumkin. Masalan:
a) so’z boshida: kelsin, kimdir, allakitn, doim, barcha, hamma;
b) so’z o’rtasida: albatta, mardlarcha, afsuski, yaxshigina, achchiqqina, o’qituvchiman;
v) so’z oxirid
a: oqqush, otboqar, tuproq, bozor, Uchqo’rg’on, Beshariq.
Erkin urg`u va bog`liq urg`u:
Erkin urg’u yoki ko’chib yuruvchi urg’u bu Turkiy, jumladan, o’zbek tilida urg’u o’rniga ko’ra ko’chib yuruvchi urg’u sanaladi. So’zga qo’shimchalar qo’shilsa, urg’u ham oxirgi bo’g’inga tomon ko’chib boradi.
Bog’liq urg’u yoki barqaror urg’u o’zbek tiliga arab, fors-tojik, rus va boshqa yevropa tillaridan o’zlashgan so’zlarda urg’u barqaror o’ringa ega. Bunday so’zlarga qo’shimchalar qo’shimchalar qo’shilsa ham, urg’u o’rnini o’zgartirmaydi