Mavzu: Ijtimoiy ma’naviy muhitni yaratishda san’at turlarining ahamiyati

Ochiq sahna va cirk san’atiga yaqin turadi. Ochiq sahna san’atining asosiy xususiyati shuki, u tomoshabin bilan to’g’ridan - to’g’ri va bevosita, engil va samimiy muloqot sodir etiladi. Odatda, ochiq sahna tomoshalari qat’iy syujet birligiga ega bo’lmasada, u bir - birlari bilan bog’lanmagan ijro navbatlari yig’indisi emas. Ochiq sahna dasturini ichki g’oyaviy - tuyg’uli mazmuni o’yin - kulgi yoki ko’ngil ochish vazifasidan kelib chiqadi. O’zbekiston «oynai jahoni»ning va radiosining «Miniatyuralar teatri», «Tabassum», «Nashtar»dasturlari, «Yalla»dastasi ijodkorlari tayin va o’tkir, hajv va zavq - shavqli o’yin - kulgi asosidagi badiiy qorishma yaratib, odamlarga shodlik, yaxshi kayfiyat bag’ishlaydi, faol ijtimoiy - tarbiyaviy vazifani ado etadi.

• Ochiq sahna va cirk san’atiga yaqin turadi. Ochiq sahna san’atining asosiy xususiyati shuki, u tomoshabin bilan to’g’ridan - to’g’ri va bevosita, engil va samimiy muloqot sodir etiladi. Odatda, ochiq sahna tomoshalari qat’iy syujet birligiga ega bo’lmasada, u bir - birlari bilan bog’lanmagan ijro navbatlari yig’indisi emas. Ochiq sahna dasturini ichki g’oyaviy - tuyg’uli mazmuni o’yin - kulgi yoki ko’ngil ochish vazifasidan kelib chiqadi. O’zbekiston «oynai jahoni»ning va radiosining «Miniatyuralar teatri», «Tabassum», «Nashtar»dasturlari, «Yalla»dastasi ijodkorlari tayin va o’tkir, hajv va zavq - shavqli o’yin - kulgi asosidagi badiiy qorishma yaratib, odamlarga shodlik, yaxshi kayfiyat bag’ishlaydi, faol ijtimoiy - tarbiyaviy vazifani ado etadi.

Badiiy rejaning vujudga kelishi jarayonida tasavvurlar ulkan ahamiyat kasb etadi. Ular faqat badiiy tafakkur xosilasi bo’lmay, balki bilish faoliyatining zaruriy bo’lagi hamdir. Tasavvurlarda jonli mushohada bilan birga mavhum, mantiqiy tafakkur ham chirmashib ketadi. Tasavvurlar jonli mushohada tarzida narsalar va hodisalar aksi, mavhum tafakkur tarzida esa umumlashtirish usuli orqali namoyon bo’ladi. Tasavvurlar hissiyotli va mavhum hodisalar oralig’idan o’rin oladi, ularda nafaqat voqelik, balki unga bo’lgan munosabat ham aks etadi. Inson nimani uloqtirib tashlaydiyu, nimani ilgariga suradi - bularning barchasi tasavvurlarda namoyon bo’ladi. Shunday qilib, tasavvurlar badiiy qiyofa yaratishga yordam beradi. Shuni aytish joizki, san’atkorning badiiy qiyofalar yaratish qobiliyati uning tasavvurlar xosil qilish qobiliyatidan kelib chiqadi.

• Badiiy rejaning vujudga kelishi jarayonida tasavvurlar ulkan ahamiyat kasb etadi. Ular faqat badiiy tafakkur xosilasi bo’lmay, balki bilish faoliyatining zaruriy bo’lagi hamdir. Tasavvurlarda jonli mushohada bilan birga mavhum, mantiqiy tafakkur ham chirmashib ketadi. Tasavvurlar jonli mushohada tarzida narsalar va hodisalar aksi, mavhum tafakkur tarzida esa umumlashtirish usuli orqali namoyon bo’ladi. Tasavvurlar hissiyotli va mavhum hodisalar oralig’idan o’rin oladi, ularda nafaqat voqelik, balki unga bo’lgan munosabat ham aks etadi. Inson nimani uloqtirib tashlaydiyu, nimani ilgariga suradi - bularning barchasi tasavvurlarda namoyon bo’ladi. Shunday qilib, tasavvurlar badiiy qiyofa yaratishga yordam beradi. Shuni aytish joizki, san’atkorning badiiy qiyofalar yaratish qobiliyati uning tasavvurlar xosil qilish qobiliyatidan kelib chiqadi.