Sahna san’ati o’zining butun tarixi davomida adabiyot, musiqa, tasviriy san’at bilan aloqadorlikda rivojlandi, shu tarixi davomida sahna qorishmasining ayrimlari ko’proq yoki kamroq qatnashgan, ammo qorishmaning o’zi o’zgarmas bo’lib qolavergan. Aktyor sahna qorishmasining asosi bo’lib kelgan, hozir ham shunday. - Sahna san’ati o’zining butun tarixi davomida adabiyot, musiqa, tasviriy san’at bilan aloqadorlikda rivojlandi, shu tarixi davomida sahna qorishmasining ayrimlari ko’proq yoki kamroq qatnashgan, ammo qorishmaning o’zi o’zgarmas bo’lib qolavergan. Aktyor sahna qorishmasining asosi bo’lib kelgan, hozir ham shunday.
- Sahna qorishmasida dramatik adabiyot (pesa) alohida o’rin tutadi. Teatr san’ati dramatik adabiyotning talqinchisi tarzida namoyon bo’ladi. Teatr va dramaturgiya o’zaro munosabatlari masalasi sahna san’atining voqelik bilan aloqadorligi masalasining tarkibiy qismidir. Yozuvchi, musavvir, me’mor, haykaltarosh voqelikka to’g’ridan - to’g’ri murojaat qilsalar, rejissyor, aktyor, balet ustasi dramaturg, bastakor tomonidan yaratilgan «estetik voqelik»ka murojaat etadi. Teatr dramaturgiyasi sahna vositalari orqali vujudga kelgan sahna qiyofalari tizimini anglatadi.
Teatrning o’ziga xos «tili» - harakatdir. Teatr san’ati eng avvalo sahna harakati san’atidir. Shu bois spektakl ijrochilarini «harakatdagi shaxslar» deb ataydilar. Sahna harakati asosini dramatik harakat tashkil etadi. Dramatik harakat «ichki harakat»dan tashkil topadi. «ichki» harakat inson ruhiy jarayonlarini qamrab oladi va uning voqelik bilan hilma - hil munosabatlari tabiatini ochib berishga xizmat qiladi. Teatr dramatik harakatni sahna harakatiga aylantiradi. hozirgi davr teatr san’ati adabiyot bilan ko’proq aloqaga kirishmoqda. Sahnaga nasriy asarlar, jumladan, roman ko’proq kirib borayotir. Teatr jamoalari nasriy asarlarni sahnalashtirishda ham muvaffaqqiyatlar qozonmoqdalar. Nasriy asarlarni sahnalashtirish badiiy madaniyatning hali o’zlashtirilmagan qatlamlarini kashf etish, rejissyor izlanishlarini yanada faollashtirish, aktyor mahoratini yangi sifat darajasiga ko’tarishga yo’l ochmoqda. - Teatrning o’ziga xos «tili» - harakatdir. Teatr san’ati eng avvalo sahna harakati san’atidir. Shu bois spektakl ijrochilarini «harakatdagi shaxslar» deb ataydilar. Sahna harakati asosini dramatik harakat tashkil etadi. Dramatik harakat «ichki harakat»dan tashkil topadi. «ichki» harakat inson ruhiy jarayonlarini qamrab oladi va uning voqelik bilan hilma - hil munosabatlari tabiatini ochib berishga xizmat qiladi. Teatr dramatik harakatni sahna harakatiga aylantiradi. hozirgi davr teatr san’ati adabiyot bilan ko’proq aloqaga kirishmoqda. Sahnaga nasriy asarlar, jumladan, roman ko’proq kirib borayotir. Teatr jamoalari nasriy asarlarni sahnalashtirishda ham muvaffaqqiyatlar qozonmoqdalar. Nasriy asarlarni sahnalashtirish badiiy madaniyatning hali o’zlashtirilmagan qatlamlarini kashf etish, rejissyor izlanishlarini yanada faollashtirish, aktyor mahoratini yangi sifat darajasiga ko’tarishga yo’l ochmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
