Mavzu: Informatsiyani kodlash mexanizmlari

Organizimda kislota-ishqor balansini boshqaruvchi mexanizimlar
Kislota-ishqor muvozanati, kislota-ishqor balansi yoki kislota-ishqor holati — organizm ichki muhitidagi vodorod koʻrsatkichi (pH)ning nisbiy doimiyligini vujudga keltiruvchi fizik-kimyoviy va fiziologik jarayonlar yigʻindisi. Moddalar almashinuvida hosil boʻladigan kislotali va asosli (ishqorli) mahsulotlar qonga oʻtib turishiga qaramay, soglom odam qonidagi pH 7,35—7,47 chamasida boʻladi. Hayotiy jarayonlar normal boʻlishi uchun organizm ichki muhitidagi pH qiymati doimiy boʻlishi shart. pH 6,8 dan past va 7,8 dan yuqori boʻlsa, organizm yashay olmaydi. Qonning bufer sistemalari va organizmning koʻpgina fiziologik sistemalari K.-i.m.da qatnashadi. Qonga kuchli kislota (mas, xlorid kislota) qoʻshilsa, bikarbonat bilan reaksiyaga kirishib, kuchsiz karbonat kislota hosil qiladi, u esa muhitdagi pH ni oʻzgartirmaydi. K°nga kuchli asos qoʻshilsa, karbonat kislota bilan reaksiyaga kirishib, bikarbonat hosil qiladi, bu esa qondagi pH ni deyarli oʻzgartirmaydi. Konda karbonat kislota miqdori koʻpayganda oʻpka orqali, bikarbonat miqdori koʻpayganda esa buyrak orqali chiqib ketadi. Qondagi pH ning kislota tomonga siljishi atsidoz, ishqrr tomonga siljishi esa alkaloz deb ataladi.Ko'pgina mutaxassislarning fikriga ko'ra, organizmning juda yuqori kislotaligi organ tizimlarining normal ishlashini buzadi va ular turli bakteriya va viruslarga qarshi himoyasiz bo'lib qoladi.PH - berilgan eritmadagi vodorod atomlarining soni. Agar u 7 bo'lsa, u neytral muhit, agar u 0 dan 6,9 gacha bo'lsa, u kislotali muhit, 7,1 dan 14 gacha - ishqoriy muhit. Ma'lumki, inson tanasi 80% suv eritmasidan iborat. Organizm doimo ushbu eritmadagi kislota va ishqor nisbatini muvozanatlashtirishga harakat qiladi.Agar kislota-baz muvozanati buzilgan bo'lsa, bu tanadagi jiddiy buzilishlarga olib kelishi mumkin. Kislotaga boy va suv etarli bo'lmagan ovqatlarni iste'mol qilsangiz, butun tanani kislotalash sodir bo'ladi. Bularga sodali suv, don mahsulotlari, shakar o'z ichiga olgan ovqatlar, shakar o'rnini bosuvchi mahsulotlar, pishirilgan mahsulotlar, go'shtli ovqatlar va go'sht kiradi.Kislota xavfli, chunki u tanadagi kislorodning uzatilishini yomonlashtiradi, mikro va makroelementlar yomon so'rila boshlaydi. Bu, avvalambor, ovqat hazm qilish tizimidagi buzilishlarga, hujayralardagi metabolizmga.