Mavzu: intellekt va kreativlik nazariyalari Reja

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20 

II-BOB. UZLUKSIZ TA`LIM TIZIMIDA PEDAGOGIK 

KREATIVLIKNING TUTGAN O`RNI 

 

2.1. KREATIVLIKNING PEDAGOGIK TAHLILI 
Bugungi kunga kelib kreativlik nafaqat psixologlarning, balki pedagoglarning 
diqqat e`tiborini tortmoqda. Bu tushuncha ilmiy adabiyotlarda keng qo`llailmayotgan 
bo`lsa ham bu tushunchani ma`lum darajada pedagogik iste`molga kiritishga doir 
harakatlar ko`zga tashlanmoqda. Pedagogika oid manbalarda kreativlik ijod bilan 
bog`liq holda o`rganiladi va tushuniladi. Ijodkorlikning psixologik jihatlari haqida 
fikrlar bildirilib, bilim asosan fikr yuritish va tasavvur qilish bilan bog`liq holda tahlil 
etiladi. Ijodning psixologik asoslari sifatida qo`yidagi elementlar qabul qilangan. 
Bular: 
1.

Qabul qilish. 

2.

Xohish va istak. 

3.

Tasavvur qilish. 

4.

O`z-o`zini kuzatish. 

Shu bilan bir qatorda bilimning asosini tashkil qilishda asosiy o`rinni 
egallaydigan fikr yuritish bilan tasavvur qilish qo`yidagi elementlar belgilanishi 
e`tirof etilgan. Bular: 
1.

Aqliy mehnat. 

2.
Intuitsiya. 

3.
Dunyoqarash 

Pedagogika fanida kreativlik masalasiga bevosita murojaat etgan pedagog olim 

pedagogika fanlari doktori, professor R.A.Mavlonova o`zining ilmiy ishlarida 
kreativlik haqida baholi qudrat fikrlar bildirgan. Uning «Boshlang`ich ta`limda 
innovatsiya», «Boshlang`ich ta`lim pedagogikasi, integratsiyasi, innovatsiyasi» nomli 
o`quv qo`llanma va darsliklarida kreativlikka alohida to`xtab o`tgan.
Buyuk olim V.A.Slastyonin pedagogning innovatsion faoliyatiga bo`lgan 
qobiliyatlarining asosiy xislatlarini qo`yidagicha belgilagan: 
•

shaxsning ijodiy motivatsiyani qo`llaganligi. 

21 

Bu qiziquvchanlik, ijodiy qiziqish, ijodiy yutuqlar, peshqadamlikka va o`z 
kamolotiga intilish; 
•

kreativlik, bu - xayoliy qarash; baho bera olish qobiliyati va o`z ka - molotiga 

intilish; 

•

kasbiy faoliyatni baholash, bu - ijodiy faoliyat metodologiyasi va pedagogik 

tadqiqot metodlarini egallash qobiliyati; mualliflik kontseptsiyasi va ziddiyatni ijodiy 
bartaraf qilish qobiliyatlari; ijodiy faoliyatiga hamkorlik va o`zaro yordam berish 
qobiliyati;
•

o`qituvchining individual qobiliyati, bu - ijodiy faoliyat sur`ati va ish 

qobiliyati; qat`iyatlik, mas`uliyatlik va xalollik, o`zini tuta bilish. 

Pedagog olima R.A.Mavlanova an`anaviy psixologiya va pedagogikada 
kreativlikka shaxs kategoriyasi sifatida qaralishini, uni talqin qilish, aniqlash borasida 
bahslar yuritilganligi haqida quyidagicha fikr bildirganlar: