Mavzu: Internet addiktsiyasining psixologik xususiyatlari Virtual muhitning psixologik xususiyatlari

NAVOIY DAVLAT PADAGOGIKA INSTITUTI SAN’ATSHUNOSLIK FAKULTETI PEDAGOGIKA VA PSIXALOGIYA YO’NALISHI 3- “A” GURUHI TALABASI Buriyeva durdonaning XULQI OG’ISHGAN BOLALAR PSIXOLOGIYASI FANIDAN MUSTAQIL ISHI

MAVZU: Internet addiktsiyasining psixologik xususiyatlari

Virtual muhitning psixologik xususiyatlari

• Quyida mana shu yangi ijtimoiy holatning «iste’molchi»(yoki fuqaro) psixologik kechinmalari mohiyatini belgilovchi virtual muhitning ba’zi o’ziga xos xususiyatlari keltirilgan:
• cheklangan sensorli kechinmalari
• shaxsning identifikatsiyasi, ko’pligi va anonimligi
• mavqelarining tenglashishi
• masofali chegaralarning yo’qotilishi
• vaqtning cho’zilishi va to’planishi
• aloqalar cheklanmaganligi
• doimiy qayd etilishi
• muqobil va xayoliy dunyolar
• «qora darcha» hissi
• Cheklangan sensorli kechinmalar

Kiber muhitdan insonni ko’rish imkoni berilganmi – uning yuzidagi ifodalarni tushunish, harakatlari chiroyliligidan hayratlanish, savoliga so’zsiz bosh qimirlatib javob qaytarish imkoni mavjudmi? Sizga iboralari ohangini va ovozidan kayfiyatini bilib olish imkoni berilganmi? Raqamli dunyoning ekologik muhiti tasvirli va/yoki audial kommunikatsiyalar sezilmaydigan to’riga o’ralib borishi tarixiy holatni, shundan kelib chiqadigan kiberinsonlar xulqiga va virtual shaxslararo o’zaro munosabatlar o’zgarishiga ta’siri muhimligini baholash qiyin. Albatta, multimediali chatlar, audio-video konferensiyalar, Internet-telefoniya – bularning barchasi yangi davr belgilari. Lekin hozircha nima bo’lganida ham, o’ziga o’xshashlar bilan Internetda uchrashishlardan sensorli taassurotlar – ko’rish, eshitish, his etish to’g’risida gapirmasa ham bo’ladi. Ko’proq insonlar yozma nutq yordamida muloqotda bo’ladilar. Lekin hatto audio-video konferensiyalar samarali va boshqarish hamda foydalanishda oddiy bo’lganda ham hech qachon jismoniy aloqalar imkoni – ishbilarmonlarcha qo’l oli-shishlarni, do’stona yelkasiga urib qo’yishlarni esdan chiqarishga to’g’ri keladi, yoqimli bag’riga bosishlar bo’lmaydi. Kiber muhitda – umuman olganda, yuzma-yuz uchrashgandagiga qaraganda, ba’zi ajoyib ustunliklari bilan bir qatorda, sensorli his qilish cheklanganligi bilan ayrim kamchiliklarga olib keladi.

• Kiber muhitdan insonni ko’rish imkoni berilganmi – uning yuzidagi ifodalarni tushunish, harakatlari chiroyliligidan hayratlanish, savoliga so’zsiz bosh qimirlatib javob qaytarish imkoni mavjudmi? Sizga iboralari ohangini va ovozidan kayfiyatini bilib olish imkoni berilganmi? Raqamli dunyoning ekologik muhiti tasvirli va/yoki audial kommunikatsiyalar sezilmaydigan to’riga o’ralib borishi tarixiy holatni, shundan kelib chiqadigan kiberinsonlar xulqiga va virtual shaxslararo o’zaro munosabatlar o’zgarishiga ta’siri muhimligini baholash qiyin. Albatta, multimediali chatlar, audio-video konferensiyalar, Internet-telefoniya – bularning barchasi yangi davr belgilari. Lekin hozircha nima bo’lganida ham, o’ziga o’xshashlar bilan Internetda uchrashishlardan sensorli taassurotlar – ko’rish, eshitish, his etish to’g’risida gapirmasa ham bo’ladi. Ko’proq insonlar yozma nutq yordamida muloqotda bo’ladilar. Lekin hatto audio-video konferensiyalar samarali va boshqarish hamda foydalanishda oddiy bo’lganda ham hech qachon jismoniy aloqalar imkoni – ishbilarmonlarcha qo’l oli-shishlarni, do’stona yelkasiga urib qo’yishlarni esdan chiqarishga to’g’ri keladi, yoqimli bag’riga bosishlar bo’lmaydi. Kiber muhitda – umuman olganda, yuzma-yuz uchrashgandagiga qaraganda, ba’zi ajoyib ustunliklari bilan bir qatorda, sensorli his qilish cheklanganligi bilan ayrim kamchiliklarga olib keladi.