Mavzu: Ishlab chiqarish va uning baynalminallashuvi Mundarija Kirish

Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi kontseptsiyasi, rivojlanish tarixi

Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi, turli mamlakatlar korxonalari o'rtasida shunday ishlab chiqarish aloqalarini o'rnatish jarayoni, bunda bir mamlakat ishlab chiqarishi jahon ishlab chiqarish jarayonining bir qismiga aylanib bormoqda. Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi rivojlangan sanoat kapitalizmi davrida vujudga kelgan va imperializm davrida yanada rivojlangan; ilmiy-texnika inqilobi ta'sirida ayniqsa kuchayadi. Dastlabki bosqichlarda ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi deyarli faqat tarmoqlararo xalqaro ixtisoslashuv sifatida rivojlandi. Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvining yanada chuqurlashishi tarmoq ichidagi ixtisoslashuvning turli shakllarining paydo bo'lishi bilan bog'liq: sub'ekt (masalan, AQSH, Buyuk Britaniya, Germaniya, Yaponiya yirik firmalarining ayrim turdagi asbob-uskunalar ishlab chiqarishga ixtisoslashuvi) xalqaro. alohida tarmoqlarning ixtisoslashuvi; ma'lum o'lchamdagi mahsulotlar ishlab chiqarishda (masalan, AQSh traktor sanoati eng kuchli g'ildirakli va g'ildirakli traktorlarni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan;
Buyuk Britaniya - o'rta o'lchamli g'ildirakli traktorlar ishlab chiqarishda, Germaniya - kam quvvat); alohida mamlakatlardagi zavodlarning butlovchi qismlar, agregatlar yoki qismlar ishlab chiqarishga batafsil ixtisoslashuvi; turli mamlakatlar korxonalarining muayyan turdagi ishlarni bajarishda texnologik ixtisoslashuvi. Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi ilmiy-texnikaviy tadqiqotlarni baynalmilallashuvi ko’rinishida ham namoyon bo’ladi: turli mamlakatlar kompaniyalari muayyan ilmiy va loyihaviy ishlarni bajarish uchun birlashadilar; ilmiy tadqiqotlarning ayrim turlariga alohida mamlakatlarning ixtisoslashuvi mavjud.
Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi ilmiy-texnikaviy tadqiqotlarni baynalmilallashuvi ko’rinishida ham namoyon bo’ladi: turli mamlakatlar kompaniyalari muayyan ilmiy va loyihaviy ishlarni bajarish uchun birlashadilar; ilmiy tadqiqotlarning ayrim turlariga alohida mamlakatlarning ixtisoslashuvi mavjud.
Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi ilmiy-texnikaviy tadqiqotlarni baynalmilallashuvi ko’rinishida ham namoyon bo’ladi: turli mamlakatlar kompaniyalari muayyan ilmiy va loyihaviy ishlarni bajarish uchun birlashadilar; ilmiy tadqiqotlarning ayrim turlariga alohida mamlakatlarning ixtisoslashuvi mavjud. Kapitalizm sharoitida ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi kapitalni baynalmilallashuvi uchun asosdir. Ishlab chiqarishni baynalmilallashuvining rivojlanishi ham ishlab chiqarish, transport, aloqa sohasida ham, xalqaro savdo va moliya sohasida ham xalqaro iqtisodiy tashkilotlarning shakllanishida namoyon bo`ladi. Kapitalistik jamiyatda ishlab chiqarishning baynalmilallashuvi ikki tomonlama, qarama-qarshi jarayondir: bir tomondan, ishlab chiqarishning ijtimoiy xarakterini kuchaytirsa, ikkinchi tomondan, u bilan o‘zlashtirishning kapitalistik shakli o‘rtasidagi ziddiyatni keskinlashtiradi.
Sotsializm sharoitida ishlab chiqarishni baynalmilallashuvining rivojlanishi, birinchi navbatda, xalqaro sotsialistik mehnat taqsimotining tizimli shakllanishi jarayonida amalga oshiriladi. Sotsialistik mamlakatlarning xalq xo‘jalik rejalarini muvofiqlashtirishga asoslangan xalqaro ixtisoslashuv va kooperatsiya sotsialistik hamjamiyat mamlakatlari o‘rtasida yaqin, barqaror iqtisodiy aloqalar o‘rnatilishiga olib keladi. Sotsializm sharoitida ishlab chiqarishni baynalmilallashuvi mamlakatlar o'rtasidagi hamkorlikning turli shakllarida namoyon bo'ladi: turli ishlab chiqarish quvvatlarini birgalikda yaratish, xalqaro transport yo'nalishlarini qurish (masalan, Drujba neft quvuri), bir qator mamlakatlarning energiya tizimlarini birlashtirish. mamlakatlar va boshqalar. Intermetall, Intransmash va boshqalar kabi sotsialistik mamlakatlarning xalqaro ishlab chiqarish tashkilotlarining paydo bo'lishi sotsialistik mamlakatlarning iqtisodiy hayotining xalqarolashuvini chuqurlashtirishga yordam beradi. Zamonaviy sharoitda ishlab chiqarishni baynalmilallashuvining rivojlanishi ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning muhim omiliga aylanmoqda.